Historical dictionary
of grammatical terms online

okoliczność

Language: polski

Quotations

Quid est Adverbium? Est vox seu pars Orationis, quae addita verbo, circumstantiam Actionis vel Passionis significat, et sensum verbi explanat et complet, [hoc est, Pod Adverbium zámykáją się te słowá, w ktorych jáką okoliczność upátrujemy, álbo, ktore bywáją innym słowom ktorymkolwiek przydáne.[ Ut: Venit properè, [Przyszedł skwápieniem, skwápliwie].

Praeposito jest cząstká mowy ktora się imionom i namiestnictwu przekłáda, dla większego ich okoliczności określenia, przy czym najwięcej upátrowáć trzebá z ktorym spadkiem káżda się łączy.

Przekładánie jest cząstka mowy ktora się imionom i namiestnictwom przekłáda dla lepszego ich okoliczności opisania, kłádą się tákże i przed słowámi [...].

ROZDZIAŁ , III. o Przysłowiu: de Adverbio. [...] Przysłowia podług różnych okoliczności, różne znaczenia mają.

[Нарѣчїя по разнымъ обстоятельствамъ разныя знаменованїя имѣютъ.Łomonosow, 1757, § 450. ]

ROZDZIAŁ, V. o Ułożeniu Części Mowy podług różnych okoliczności. § 484. Względem okoliczności miejsca, na pytanie, ГдѢ gdzie, imiona ziem i miast wyciągają przekładania въ: родился въ Москвѣ, Rodził się w Moskwie, Жилъ въ Кіевѣ, Mieszkał w Kijowie; y'чился въ Германïи, Францïи и Англïи.

[Глава 5, О СОБРАНІИ ЧАСТЕЙ СЛОВА ПО РАЗНЫМЪ ОБСТОЯТЕЛЬСТВАМЪ. Въ разсужденїи обстоятельстваъ мѣста, на вопросъ гдѣ, имена земель и городовъ требуютъ предлога въ [...].Łomonosow, 1757, § 506.]

Przysłówki wyrażają rozmaité okoliczności, jako przymiotu, twiérdzenia, przeczenia, wątpliwości, porównania, czasu, liczby, porządku, miéjsca.

Co to jest przysłówek? […] Jest to część mowy, która oznacza rozmaite słów okoliczności […]. Okoliczności te wyrażają najogólniéj: 1.) Czas; np. teraz […]. 2.) Miéjsce; np. gdzie, tu […]. 3.) Ilość; np. dosyć, nadto […]. 4.) Porównanie; np. tyle [...]. 5.) Własność; np. jawnie, darmo [...]. 6.) Koléj porządkową; np. raz, najprzód [...]. 7.) Pytanie; np. Dlaczego? [...]. 8.) Twierdzenie; np. tak, istotnie [...]. 9.) Przeczenie; np. nie [...].

Uwaga. Przysłówki, różniące się z sobą pod względem znaczenia, pooddzielałam kréseczką poziomą. Rozmaitych znaczeń przysłówków czyli ich okoliczności nie wymieniłam tu wcale, gdyż uważam, że dla dzieci, uczących się dopiéro piérwszéj części gramatyki, byłoby to zamiast korzyści, jedynie utrudnieniem bezpotrzebném.