of Grammatical Terms online
litera znak alfabetu
Etymology: łac. littera
Litera. Jednostka alfabetu.
Quotations
Litery tym porządkięm kłádę, jáko są w obiecádle.
Litery u Fráncuzow są té co i u Polaków okróm w, miásto którego óni záżywáją tákiego v.
W ktorym by (począwszy od liter, i składu onychże) znajdowała się zupełna nauka, jak dobrze mowić po polsku.
Litera w, która się kładzie przed imionami, raz sama, drugi raz z literą e złączona bywa [...] Spytałby kto, czemu też nie mówię: we lesie, we mieście, we Warszawie?
A. Wyrazy nasze są albo jedno- albo wielosylabne, np. Bóg, Oy ciec, ła ska wy, mi ło sier ny, nay do bro tli wszy. B. Na oznaczenie wyrazów naszych używamy pewnych znaków, które głoskami (literami) nazywamy.
Język polski ma następujące głoski czyli litery: A a, Ą ą, B b, B' b', C c, Ć ć, Cz cz, D d, Dz dz, E e, Ę ę, F f, G g, H h, CH ch, I i, Y y, J j, K k, Ks ks (za X x), L l, Ł ł, M m, M' m', N n, Ń ń, O o, P p, P' p', R r, Rz rz, S s, Ś ś, Sz sz, T t, U u, W w, W' w', (X x), Z z, Ź ź, Ż ż.
Litery od znaczenia głosu nazwane głoskami, jak są w pisaniu rozmaite, tak rozmaicie brzmieć muszą i pojedyńcze w abecadle i złożone w słowach.
[…] Głoska z, zamienia się w wymawianiu tego drugiego wyrazu na s, mówimy francuski. Pisownia polska w takowym przypadku niekiedy literę zamienia; niekiedy ją zostawia; np. dech, tchu; kubek, kubka.
O pisaniu dużych liter początkowych.
Alfabet angielski ma dwadzieścia trzy litery.
Znamiona, czyli cechy mowy każdego gatunku z osobna, są następne: [...] Pisánej: charaktery czyli znaki piśmienne, lub wykreślne postaci, czyli godła między pewnym ludem używane; te są także rozmaite, np. litery, hiéroglify, karby, węzełki i t.d. Litery czyli głoski są oprócz tego łacińskie, gotyckie, hebrajskie i t.d.
Litera w mowie, podobnie jak nuta w śpiewie ma wyobrażać głos pojedynczy, osobny, czyli głoskę. Tyle więc powinno być liter, ile jest w głoskozbiorze głosek.
,,[…] i jest niekiedy literą, a niekiedy znakiem miękczącym […]".
Każdy wyraz wymówiony możemy napisać za pomocą znaków piśmiennych czyli liter. Litery nie należy brać za jedno z dźwiękiem. Dźwięki słyszymy: są to wrażenia słuchowe; litery zaś czyli znaki napisane rozpoznajemy za pomocą wzroku.
Literę x zastępuje się spółgłoskami ks, gz: Meksyk, egzamin itd.