Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

litera znak alfabetu

Język: polski
Geneza: łac. littera
EJO 1999, 344 Definicja współczesna

Litera. Jednostka alfabetu.

Cytaty

Znájdują się w języku włoskim dwádzieścia liter, ktore sie w ten sposob wymawiáją.

Gdy się między konsonántem c, i temi dwiemá Wokałámi e, i i, literá h znajdzie, tedy przemienia im pomienioną cienkość w miązszość ábo rubość, abowiem ch, w Włoskim jezyku, brzmi jáko w Polskim literá k.

P. Wiele jest części Grammatyki? [...] P. Czego ktora naucza? O. Ortografia uczy litery dobrze wymawiać, i bez błędow z kryskami i innemi znakami pisać.

P. Wielu i jakich Akcentow zażywają Polacy? O. Dwoch: ostrego; ktory się pisze (ʹ), i ciężkiego; ktory się pisze tak (ˋ), tudzież jednej kropki nad literą tak (ż). Procz tego przydane do niektorych liter kreski ich brzmienie odmieniają. P. Coż sprawuje akcent ostry? O. To, że litera nim naznaczona cieńko się i delikatnie wymawia [...]

Apostrof czyli odcinek pisze się tak (’) i znaczy opuszczoną [...] literę [...] napr. l'âme dusza.

O pisaniu dużych liter początkowych.

Alfabet angielski ma dwadzieścia trzy litery.

PISOWNIA. (ПРАВОПИСАНIЕ.) Pisownia wskazuje użycie w piśmie liter i znaków przestankowych. [...] Litery w piśmie polskiém używane są następne: a, ą [...] z, ź, ż. Każda z nich ma dwojaką postać: większą (большія или прописныя буквы) A , B, C, Cz, i t. d. i mniejszą (малыя или строчныя буквы) a, b, c, cz, i t. d. Litery dzielą się na samogłoski (гласныя буквы) i spółgłoski (согласныя буквы).

Częściéj jednak piérwsza tylko litera wyrazu pisze się większa, inne zaś małe.

Litera w mowie, podobnie jak nuta w śpiewie ma wyobrażać głos pojedynczy, osobny, czyli głoskę. Tyle więc powinno być liter, ile jest w głoskozbiorze głosek.

,,[…] i jest niekiedy literą, a niekiedy znakiem miękczącym […]".

Każdy wyraz wymówiony możemy napisać za pomocą znaków piśmiennych czyli liter. Litery nie należy brać za jedno z dźwiękiem. Dźwięki słyszymy: są to wrażenia słuchowe; litery zaś czyli znaki napisane rozpoznajemy za pomocą wzroku.

Literę x zastępuje się spółgłoskami ks, gz: Meksyk, egzamin itd.

Użycie w nich j raziłoby tych nawet, którzy dla tej litery szczególną czują sympatję.