terminów gramatycznych online
język pierwotny
Język: polski
Cytaty
Języki są jedne samorodne albo pierwotne, które sami sobie ludzie tworzyli i wyrobili, np. Grecki i Słowiański.
[…] Języki są jedne samorodne albo piérwotne, które sami sobie ludzie tworzyli i wyrobili, np.: grecki, słowiański […].
Język, a, lm. i, m. [...] 3) = mowa, którą się naród od narodu różni. Język grecki, łaciński, francuski i t. d. Język obfity, bogaty, harmonijny, i t. d. Znajomość tego języka, jest bardzo upowszechniona. Język ten jest w używaniu na całym wschodzie. Nauka języków. Pismo w języku greckim, arabskim i t. d. Wykładać języki, nauczać języków. Język pierwotny, np. słowiański, względem polskiego, rossyjskiego, czeskiego i t. d. Język pochodny. Języki pobratymcze, pokrewne, v. jednoszczepowe, np. niemiecki i angielski. Język umarły, t. j. ten, którym już nie mówią, np. starogrecki, łaciński. Język żyjący, t. j. ten, którym obecnie mówią. Język starożytny, nowożytny. Język uczony, piśmienny, ustny, powszedni. Język rodzinny, v macierzysty, v. ojczysty. Język obcy. Język cygański, złodziejski, umówiony [...].
[...] W pierwiastkach powinny by znajdować się tylko pierwotne czyli twarde spółgłoski i pierwotne samogłoski: a, i, u [...], ale że nasz język nie jest pierwotnym, i że wyłaniając się od swéj matki, wyrobił sobie przeważnie brzmienia miękkie, które stały się najgłówniejszą jego cechą; przeto bardzo często znajdują się w pierwotach naszych pochodne czyli miękkie spółgłoski i pochodne samogłoski, które za pierwiastki brać musimy, jeżeli nie chcemy daléj po nie sięgnąć, tj. do starosłowiańskiego i do pokrewnych mu języków sanskrytu, zendu, litewskiego, greckiego, łacińskiego i gockiego, a niekiedy i w tych już pochodne samogłoski się znajdują [...].
Język, a, lm. i [...] b) przen. narzędzie mowy, mowa, możność mówienia, dar słowa, wymowa, wysłowienie [...] d) mowa ludzka, mowa narodu: Umiejętność języka. [...] J. polski, francuski, cygański. Języki wschodnie. Władać, mówić językami. J. umarły a. martwy, X nieżywy (= którym już jako ojczystym nie mówią obecnie). J. żywy a. żyjący (= którym mówi obecnie żyjąca narodowość). J. bogaty, ubogi. Języki pokrewne, pobratymcze, jednoszczepowe. J. pierwotny a. prajęzyk. Języki pochodne. Nauka, gramatyka, historia języka. [...] Wykładał języki słowiańskie. J. rozdzimy, ojczysty, macierzysty, swój, obcy, cudzoziemski. Języki starożytne, nowożytne. Przen. sposób wysłowienia, środek wyrażenia czego, porozumienia ś., styl: Przemawiał do ludu językiem ludu. Przemawiać językiem mowy potocznej. J. naukowy, gramatyczny, filozoficzny, piśmienny a. książkowy, literacki, potoczny, ludowy a. gminny, salonowy, złodziejski. [...] Księgi pielgrzymstwa są pisane przez Mickiewicza językiem biblijnym [...] Czystość, poprawność języka.