Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

Lautsteigerung

Hasło w cytatach: lautsteigerung
Język: niemiecki
Dział: Fleksja (współcześnie)

Cytaty

Przemiany samogłosek, od niczego zewnętrznego niezawisłe będziemy nazywać postąpieniem samogłoski (Lautsteigerung). [...] Brzmienia stanowiące te odrębne szeregi samogłosek pokrewnych w granicach swojéj sfery mają się do siebie, jak słabsze do mocniejszych, zostają przeto w stosunku pewnéj stopniowości; stąd też wyraz: postąpienie samogłoski. [...] przykłady postąpienia i na aj i na a są rzadsze: pi(ć) - upaj(ać) - napa|w|ać

Z naszych gramatyków piérwszy prof. Antoni Małecki mówi w swojéj gramatyce, [...] o stopniowaniu samogłosek, które, odstępując od utartéj i daleko lepiéj rzecz oznaczającéj przez niemieckich badaczy, a nawet przez samego Mikłosicza używanej názwy (Lautsteigerung) nazywá mojim zdaniem nader niestósownie „postąpieniem samogłoski." Powodem do takowéj przemiany utartéj już naukowéj nazwy była dla autora obáwa, ażeby młodzi czytelnicy jego elementarnego dzieła, przeznaczonego dlá szkół, nie gmátwali ze sobą stopniowaniá przymiotników i przysłówków ze stopniowaniem samogłoski [...].

Przemianę samogłoski lżejszéj na cięższą z jakiegokolwiekbądź powodu nazywámy stopniowaniem postępowym (Lautsteigerung), przemianę zaś samogłoski cięższéj na lżejszą nazywámy stopniowaniem wstecznym (Lautschwächung).