Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

postać słowna

Hasło w cytatach: postacie słowne, postać słowná
Język: polski
Dział: Fleksja (współcześnie)
  • Etymologia (Słoworód): Kr/1917
  • O postaciach grammatycznych: Kop/1780
  • O składni w ogólności: DwBg/1813
  • Przypisy do grammatyki na klasę III: Kop/1783
  • Przypisy do rozdziału III: Kop/1785
  • Rozdział I. Rozbiór wyrazów w ogólności: Szt/1854
  • Rozdział IV. O składni: Kop/1783

Cytaty

Wszelká osobliwość, albo jest w jedném słowie, albo w kilku słowach czyli w mowie: postaci więc albo figury jedné są słowné, drugié mowné.

Wiémy, co są Postaci słowné, poznájmy Postaci mowné.

W Przypisach na Klassę I. do Rozdziáłu III. przyłączyliśmy naukę o Postaciach czyli Figurach: pokázaliśmy potrzebę téj nauki: podzieliliśmy Postaci na zewnętrzné, i wewnętrzné, na słowné i mowné: daliśmy przykłady Polskié i Łacińskié i pokázaliśmy jak przygotowywać potrzeba dzieci do poznáwania téj nauki, któréj część jednę daliśmy im w drugiéj Klassie, drugąśmy do téj Klassy zachowali.

Stąd wypływa práwdziwy podziáł Postaci: náprzód, na Słowné i Mowné: powtóré, na Postaci zewnętrzné i wewnętrzné

Postaci, że są we wszystkich językach; są tedy przy­rodzoné mowie ludzkiéj: pochodzą zaś albo z potrzeby, albo z ozdoby mowy, i dzielą się na dwa główné szeregi: piérwszy Postaci w słowie czyli słowné, drugi Postaci w mowie albo mowné.

Oprócz odmian zwyczajnych, trafiają się jeszcze odmiany mniéj zwyczajne czyli osobliwe, Kopczyński zowie je postaciami słownemi.

Przyrostek -'eć, -'eję, a także -ować, -uję (i inne) nadają także postaciom słownym znaczenie słów niedokonanych, np. bol-eć, mężni-eć; rach-ować, król-ować, żart-ować, piln-ować.