terminów gramatycznych online
pisać oddzielnie
Język: polski
- Części mowy nieodmienne: Malecz/1882
- Część II. Rozdz. 4. Pisownia czyli ortografia polska: Jes/1886
- Główne przepisy: Łoś/1918
- Nauka XII. O błędach w wymawianiu i pisaniu: Sier/1838
- Pisownia: Kurh/1852
- Słownik, cz. II (P - Ż): SWil/1861
- Słownik, tom V (Nie-Ó): Dor/1958–1969
- Wyrazy złożone: Uchw.AU/1891
Cytaty
Najwięcéj może błędów zachodzi w nienależytem łączeniu lub rozdzielaniu wyrazów; w czém wszakże zdaje się być łatwém do zachowania przyjęte prawidło, że każdy wyraz pisać się powinien oddzielnie.
Nie można łącznie pisać z matką, w siostrze, bo się nie mówi w pierwotném zakończeniu zmatka, wsiostra ale matka siostra; azatém położone przy tych dwóch wyrazach z, w, oddzielnie się pisać mają, jako osobne wyrazy nieodmienne położone przy odmiennych.
Przysłówek nie, gdy wyraża przeczenie, pisze się oddzielnie.
Wyrażenie, a, n. [...] 2) =, lm. a; to co rzecz jaką, myśl lub osobę wyraża, przedstawia pod pewną postacią, ob. Wyraz, gram. Wyrażenie przysłówkowe, przyimkowe; jest wyrazem z kilku osobnych, całkowitych w sobie wyrazów złożonym, a jedno wyobrażenie przedstawiającym, np. nazad (pmk na i rz. zad). Co do pisania tych wyrażeń u nas, dotąd panuje zamieszanie: gdyż jedne z nich piszą się łącznie z pmkiem, drugie oddzielnie. Dla usunięcia niedogodności w spamiętaniu tak drobnych szczegółów, oraz dla uchylenia często się zdarzającéj dwuznaczności (np. obwijać w koło i zbrodniarza w koło pleść), niektórzy z grammatyków, równie jak deputacja ortograficzna, radzili i należałoby pisać wszystkie takie wyrażenia łącznie. Bo w saméj rzeczy nie ma najmniejszéj różnicy grammatycznéj np. między wskróś, wreszcie, a w szerz, w końcu, z których piérwsze piszemy łącznie a następne oddzielnie. Zwyczaj powinienby usunąć tę dowolność, któréj teorja nie uświęca, lecz zaradzić w wykonaniu nie może.
Czy przyimki piszą się oddzielnie, czy téż łącznie z innemi wyrazami?
Gdy jednak pojęcia te mają w myśli piszącego znaczenie rozłączne, tj. gdy tok myśli wymaga koniecznie rozłączenia tych pojęć, to i wyrazy pisać trzeba oddzielnie.
Zresztą pisze się nie zawsze oddzielnie: nie szczęśliwy bierze tym razem, lecz zasłużony; nie raz, nie dwa razy im to mówiłem, ale powtarzałem bez końca; nie smak o tem stanowi i t. p., zwłaszcza zaś, jeżeli zaprzeczenie odnosi się do słowa (łącznika lub orzeczenia): on nie jest szczęśliwy, nie chcąc być natrętnym [...].
Racjonalnie by było takiej formy nie pisać oddzielnie.
Oddzielnie 1. «nie razem; osobno, rozłącznie»: Tylko w piśmie piszemy każdy wyraz oddzielnie dla dokładniejszego ujęcia wzrokowego, w mowie nie oddzielamy wyrazów od siebie przestankami. LEHR Gram. 32. [...] // L pod: oddzielny.