terminów gramatycznych online
wyrzutnia samogłosek, głosek
Język: polski
Cytaty
Zmiany samogłosek są czworakie: A. Wzmacnianie brzmienia samogłoskowego przydechem spółgłoskowym. B. Przemiany samogłosek zależne od spółgłosek. C. Zlew dwóch samogłosek i samogłosek ze spółgłoskami. D. Wyrzutnia i wrzutnia samogłosek.
[...] Wyrzutnia i wrzutnia samogłosek. [...] Ponieważ samogłoski w mechanizmie języka naszego są tylko częścią pomocną, służącą do łatwiejszego połączenia i wygłoszenia spółgłosek [...], przeto wyrzucamy je z tych słów, w których spółgłoski wsparte na poprzedzającéj lub następującéj samogłosce, łatwo bez nich wygłosić można; i na odwrot; wrzucamy samogłoski, gdy przez odmianę słowa lub utworzenie pochodnika zejdą się spółgłoski, które trudno wygłosić [...]
Tężenie, wątlenie i wyrzutnia samogłosek, jotacyja, przypodobnienie i przestawnia spółgłosek i wiele innych częścią fonetycznych częścią etymologicznych zmian tak dalece zmieniły niekiedy piérwotną postać słów, że i na podstawie porównawczéj gramatyki trudno nieraz odgadnąć właściwy piérwiastek.
Zachodzi zresztą przy dodawaniu tego przyrostka do piérwiastków podobna zmiana piérwiastka jak przy źródłosłowach trwałych przyrostkiem -a z piérwiastków urobionych (§. 20. α), t. j. wyrzutnia najsłabszych samogłosek e, ù, ì.
Następne wszystkie do tego wzoru należą bez wyjątku; czy to stałe, bez wyrzutni głosek, czy też z wyrzutnią przez skrócenie onych odmieniają się.