Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

czasownik pierwotny

Hasło w cytatach: czasownik piérwotny, czasowniki pierwotne, pierwotny czasownik
Język: polski

Cytaty

Jak pierwotne czasowniki, tak kończą i odmieniają się także pochodne, tj takie, które powstały z innych części mowy przez dodanie samogłoski, a te po tém poznać można, iż podstawa ich odmiany jest dwu- lub trzech-zgłoskowa.

§. 23. Uwaga 3. Bardzo często znajduje się przyrostek -a tylko w tak zwanym drugim źródłosłowie czasowników piérwiastkowych; czasowniki takie stanowią dla tego jakby przejście od piérwotnych do pochodnych: dyb-a-ć (ć jako przyrostek wyrazu bezokolicznego nie należy do źródłosłowu) źródł. 1. dyb (dyb-ię), pis-a-(ć) źródł. 1. pis (piszę zam. pis-ję) [...].

Czasowniki piérwotne z piérwiastkiem na samogłoskę zakończonym i wszystkie czasowniki pochodne tylko aoryst złożony mają.

Czasowniki polskie dzielą się na pierwotne i pochodne. Pierwotnymi czasownikami nazywamy te, których źródłosłów zarazem jest pierwiastkiem. Pochodnymi czasownikami nazywamy te, których źródłosłów różni się od pierwiastka, tj. takie, które już od jakiegoś pierwiastka są uformowane.

Mianowicie z czasowników pierwotnych powstają równocześnie: czasowniki pochodne i t. zw. nomina deverbatiwa t. j. rzeczowniki lub przymiotniki ze słów urobione.

Koniugacja III -’ę, -’esz po spółgłosce, -ję, -jesz po samogłosce. Leskien należące tu czasowniki dzieli na pierwotne i pochodne.

1.Czasowniki pierwotne: mielę < *meljǫ, mielesz < *melješь; [...].