Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

czas względny

Hasło w cytatach: czasy względne
Język: polski
Dział: Fleksja (współcześnie)
EJO 1999, 97 Definicja współczesna

Czas. Kategoria gramatyczna czasownika, [...]. Rozróżnia się cz. bezwzględne, sytuujące zdarzenia względem chwili mówienia, i tzw. cz. względne, które pokazują stosunek czasowy danego zdarzenia względem innego zdarzenia będącego treścią wypowiedzenia.

Cytaty

Czas przeszły niedokonany i czas zaprzeszły nazywają się też czasami względnymi, gdyż one się same nie używają, ale zawsze odnoszą się do czasu przeszłego dokonanego, czy wyraźnie położonego, czyli w myśli dopełnić się mającego.

Skoro jeden żywioł uzuchwali się i przemagać chce inne: gotowa niezgoda w ciele, a za nią śmierć, Skar.

Tu czynności są względne; każda z nich bowiem ma na względzie jakąś drugą, towarzyszącą jej czynność, i zostają one obydwie w takim stosunku ze sobą, że albo się dzieją w jednym i tym samym czasie, albo też poczyna się jedna dopiero po ukończeniu drugiej. Otóż czasy, które wyrażają czynności tego rodzaju, nazywamy względnymi (relative Zeitformen).

Formy, wyrażające stosunek czasu dokonywania się czynności do chwili mówienia o niej, nazywają się czasami bezwzględnemi. Od nich odróżniać należy formy czasów względnych, które wyrażają stosunek czasu dokonywania się czynności nie do chwili mówienia o niej, lecz do czasu, w którym dokonywa się inna jakaś czynność.