terminów gramatycznych online
niedokonaność
- Składnia: Mał/1863, Łaz/1861
- Słownik, cz. I (A - O): SWil/1861
- Słownik, tom V (Nie-Ó): Dor/1958–1969
Cytaty
Niedokonaność, ści, blm. ż. gram. własność oznaczenia, że czynność nie jest dokonaną, skończoną.
Można także zamiast imiesłowu niekiedy użyć rzeczownika z przyimkiem, tj. przyimka przy na wyrażenie niedokonaności, przyimka po na wyrażenie dokonaności […].
Przyczyna tego jest następująca . Duch języka polskiego jeżeli czemu przeczy, to przeczy stanowczo, do rdzeni rzeczy. Stąd to słowa przechodnie z negacyą rządzą przyp. IIgim zamiast IVgo (§. 667); stąd zdania zawisłe od słowa zaprzeczonego przybierają tryb idealny (§. 736); stąd zakazy wyrażają się zawsze przez tryb rozkazujący niedokonany (§. 733); stąd na koniec i wyraz bezokoliczny zaprzeczony przechodzi z dokonanego w niedokonaność.
Niedokonaność ż V blm rzecz. od niedokonany: Często wyrażali oni [Indoeuropejczycy] dokonaność i niedokonaność tej samej zasadniczo czynności zupełnie różnymi czasownikami [...] jak w polskiej oboczności brać — wziąć. SAF. J. Elem. 60. // SWil.