terminów gramatycznych online
czas dokonany
Język: polski
Cytaty
Jakim sposobem uzupełniają się brakujące słowa częstokrotne i dokonane? [...] Przez łączenie ze słowem rozmaitych bliskie znaczenie mających przyimków; np. płacić nie ma słów częstokrotnych i dokonanych, ale przyimki za, wy, uzupełniają ten brak, tak, iż to samo słowo odzyskuje za pomocą tych przyimków czasy częstokrotne i dokonane; Zapłaciłem, wypłacam, wypłacałem. Są to jednak uzupełniania pożyczone od słów podobne znaczenie mających i nie mogące wchodzić w czasowanie prawidłowe.
Słowa niedokonane mają czasy niedokonane, a słowa dokonane mają czasy dokonane.
[...] Gdy zdanie główne i przysłówkowe spólny mają podmiot, wówczas opuszczając powyższe spójniki zamieniamy czasy niedokonane (teraźniejszy, przeszły niedokonany, i przyszły niedokonany) na nieodmienny imiesłów czasu teraźniejszego; czasy zaś dokonane (przeszły dokonany, zaprzeszły dokonany i przyszły dokonany) na nieodmienny imiesłów czasu przeszłego dokonanego [...].
Gdy zdanie zaczyna się od zaimka względnego: który, kto, co, lub téż od spójników podrzędnych: gdy, skoro, ponieważ i t. d.; opuszczamy w celu skrócenia zdania zaimek lub spójnik, a orzecznik zamieniamy na imiesłów odpowiedni, t. j. czas teraźniejszy, przeszły niedokonany i przyszły niedokonany zamieniają się na imiesłów czasu teraźniejszego, czasy zaś dokonane na imiesłów czasu przeszłego.
Temi są ogółowie, [czas] niedokonany Terazniejszy np: Robię, Robimy, i przeszły Robiłem, Robiliśmy Niedokonana jedna tu czynność przez te same pojedyńcze czy mnogie osoby wykonywa się. Powtóre czas dokonawczy i dokonany.
Wszystkie słowoczasowniki nieokreślne, to jest niedokonane i czasy niedokonane umieszczać w pierwszym rzędzie, a słowoczasowniki określne to jest dokonane w drugim naprzeciw rzędzie z czasami dokonanemi, i czasy wskazujące w tym samym porządku.