niemczyzna

Hierarchia Dzieła Filtr: wszystkie dzieła

• Wszystkie dzieła
• Gott/1762
• Łaz/1861
• Malin/1869
• Oż/1883
• SW/1900-1927
• Rozw/1923
• Dor/1958–1969

NB Rodzaie abo Genera trudno w Niemieckim ięzyku z terminacyi, powszechnie i doskonale wiedźieć, i onym Reguły niezawodne przepisać [...] z Kśiąg czytania, słuchania, mówienia z biegłemi w Niemczyznie, genera abo rodzaiów uczyć śię należy.

Niemczyzną jest dosłowne tłomaczenie z języka niem. meinetwegen, przeze mnie (w Galicji) […].

[...] Aczkolwiek język nasz skłádá wyrazy s piérwiástków jimionowo-słównych, jednakże środka tego pomnożeniá swojich rzeczowników używá bardzo skromnie, rzádko i tylko zdaje się w koniecznéj potrzebie, a przynájmniéj dzieje się takowe skłádanie daleko rzádziéj i skromniéj niżeli w greczyznie i dzisiejszéj niemczyznie, w któréj nader ograniczoná jilość pogłosów stała się źródłem bogactwa językowego s powodu wielkiéj łatwości skłádaniá rzeczowników z dwu lub więcéj piérwiástków lub piérwotników ze sobą [...].

[...] O jile mi wiadomo, spółgłoska ł jest końcówką trybu bezokolicznego w ormijańskim języku. Práwdopodobną jest rzeczą, że ta końcówka tak w dziedzinie słowiańskiéj, jak ormijańskiéj powstała przez wymianę na ł lub I (Lautverschiebung) ze spółgłoski n będącéj końcówką trybu bezokolicznego w greczyznie i niemczyznie [...] i końcówką jimiesłowu biernego w sanskrycie i w słowiańskiéj mowie [...].

Suchecki H. [Henryk] "Jestto niedogodność, ale właściwość, którą szanować należy, a nie tworzyć nowych, składów na wzór niemieccyzny" (niemczyzny).

Wymienię dwie ogólniejsze tendencje fonetyczne, które przypuszczalnie polegają na obcym wpływie; szerzące się w języku kulturalnym coraz bardziej wstępne zwarcie krtani nagłosowych samogłosek (na południowym zachodzie ustalone), tak przeciwne dawniejszej ogólnej i dzisiejszej jeszcze ludowej fonetyce, wyszło pewnie z miast, a wzmocniło się intensywnym wpływem niemczyzny po rozbiorach.