Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

imiesłów przysłówkowy uprzedni

Hasło w cytatach: imiesłów uprzedni
Język: polski
Dział: Fleksja, Części mowy (współcześnie)
EJP 1991, 121 Definicja współczesna

Imiesłowy przysłówkowe występują w zdaniu w roli imiesłowowych równoważników zdania podrzędnego [...]. I. uprzedni tworzony jest od tematu bezokolicznika lub tematu cz. prze. czasowników niedokonanych za pomocą suf. -wszy [...] lub -łszy.

Cytaty

§ 307. W języku poi. mamy naprzód dwa imiesłowy nieodmienne czyli przysłówkowe: imiesłów współczesny na — ąc (od słów niedokonanych) i imiesłów uprzedni (zaprzeszły) na — szy (od słów dokonanych); z nich ostatni zawsze, a pierwszy przeważnie— służą do skracania zdań; będzie więc o nich mowa w drugiej części.

Imiesłów przysłówkowy: współczesny bijąc , czytając, imiesłów przysłówkowy uprzedni (za)biwszy, (prze)czytawszy.

Imiesłów przysłówkowy: współczesny bijąc , czytając. Imiesłów przysłówkowy uprzedni (za)biwszy, (prze)czytawszy.

Imiesłów przysłówkowy uprzedni tworzy się za pomocą przyrostka -wszy (w tematach samogłoskowych) lub -łszy (w tematach spółgłoskowych); nap. prze-czyta-ć : prze-czyta-wszy, zanieś-ć : zaniós-łszy...

dwa imiesłowy przysłówkowe. [...] Imiesłów uprzedni nazywa wydarzenie, które odbyło się wcześniej niż wydarzenie nazwane w formie osobowej czasownika przez ten imiesłów określonej.

Podstawą imiesłowu przysłówkowego uprzedniego jest temat czasu przeszłego. Jeżeli w jego wygłosie znajduje się samogłoska, znamienną cząstką imiesłowu jest -wszy; jeśli wygłos tematu spółgłoskowy, występuje cząstka -łszy [...]. Tworzą ten imiesłów czasowniki postaci dokonanej.