terminów gramatycznych online
wyraz jednoznaczny
Język: polski
Geneza: polski
- Cz. II. O wnętrzności języka polskiego. Rozdział I.: Kop/1817
- Nauka V. O formie i znaczeniu wyrazów: Sier/1838
- Przypisy do grammatyki na klasę III: Kop/1783
- Rozdział I. O wewnętrznem wyrazów znaczeniu: Kop/1783
- Rozdział I. Rozbiór wyrazów w ogólności: Szt/1854
- Słownik, cz. I (A - O): SWil/1861
- Słownik, tom I. część II. (G-L): L/1807–1814
Cytaty
Wyráz Jednoznaczny, który pospolicie więcéj nad jednę rzecz nié znaczy, np. poseł ligatus: i Wieloznaczny, który do znaczéniá kilku różnych rzeczy użyty bywa, np. głowa na karku, głowa cukru, głowa Sénátu &c. caput homĭnis, caput orbis, caput orationis &c.
Słownik bowiém każdégo języka żeby był dokładny, powinién miéć i głosy językowé czyli wyrazy, i wewnętrzné wyrazów znaczénié, czy są [wyrazy] jednoznaczné czy wieloznaczné.
JEDNOZNACZNY, -a, -e, n. p. Wyraz jednoznaczny, który więcéj nad jednę rzecz nie znaczy. Kpcz. Gr. 3, 3. [...].
Prócz wyłusczonych w piérwszej części wyrazów, jako to: piérwotny, pochodny, niedokonany, dokonany etc. te jescze wyrazy wyłusczéniá potrzebują: Jednoznaczny, to jest znaczący jednę tylko rzecz, np. Słońcé. Wieloznaczny, to jest więcéj znaczący, np. głowa, kamień, etc. Bliskoznaczny, np. lubić, kochać. Łączny, jest Przymiotnik z Rzeczownikiem swoim, np. urodzajná ziemia. Rozłączny, jest Rzeczownik z Przymiotnika zrobiony, np. urodzáj ziemski Przenośny, to jest od znaczéniá jednéj rzeczy do drugiéj przeniesiony, np. od głowy ludzkiéj, do cukrowéj.
Wyrazy jednoznaczne są te, z których każdy jedno tylko ma znaczenie np. kałamarz, atrament.
Wyraz [...] jednoznaczny, to jest taki, którego się tylko do jednego wyobrażenia używa, np. rzepa, chwalić.
Blizkoznaczny, a, e, p. podobnego znaczenia. Wyraz blizkoznaczny, który z drugim nie zupełnie jedną, ale blizką bardzo rzecz stanowi, np. lubić, kochać (synonime), ob. [wyraz] Jednoznaczny, Współznaczny.
Jednoznaczny, a, e, p. 1) jednego tylko znaczenia. Wyraz jednoznaczny, który więcéj nad jedną rzecz nie znaczy. 2) = tegoż znaczenia, równoznaczny. Nie ma wyrazów jednoznacznych, t.j. toż samo znaczących, lecz są bliskoznaczne, współznaczne.