terminów gramatycznych online
okres pojedynczy
Język: polski
Cytaty
Różne rodzaje zdań. Zdania być mogą pojedyńcze (npocтыя), złożone (сложныя), tudzież główne (главныя), przydane (придаточныя) i nawiasowe (вводныя). 2. Zdanie zowie się pojedyńczem czyli niezłożoném, gdy jeden tylko ma w sobie przedmiot i jeden należący do niego opowiednik. Np. Róża kwitnie. Gdy zaś w zdaniu będzie kilka części jednakowej natury, to jest kilka przedmiotów, lub opowiedników, albo leż kilka do tegoż samego wyrazu należących określeń lub dopełnień, zowie się złożoném. Np. Róże i lilije rozkwitły. [...] Tymże sposobem okréśla zdanie złożone Wostokow (obacz jego Gram. § 110). Przeciwnie Grecz przez zdanie złożone rozumie zdanie główne rozwinięte czyli uzupełnione przez dodanie zdań określających i dopełniających, albo téż połączenie kilku oddzielnych zdań głównych (obacz § 151 i dalsze). Lecz w pierwszym razie będzie to okres pojedyńczy, a w drugim złożony. Tu dodać jeszcze należy, że grammatycy dający takąż jak Grecz definicyję zdania złożonego, zmuszeni są odróżniać przedmiot i opowiednik złożony od pojedynczego, przez co wprowadzają do grammatyki nową zbyteczną definicyję.
Okres powstający z rozmaitego zdań połączenia może być pojedyńczy (перiодъ простой) lub złożony (сложный).
Więcéj przykładów okresów pojedyńczych, powstających ze zdań głównych rozwiniętych, oraz ze zdań złożonych, obacz na str. 11 — 13 i od 16—23.
Są to przykłady okresów pojedyńczych; powstają one, jak widzimy, z rozwinięcia zdań złożonych i stosownie do tego, jakie zdanie głównie rozwijamy, powstają nazwy okresów; są więc okresy: łączne, przeciwstawne, wynikowe, warunkowe, celowe, czasowe, porównawcze, względne.
Średnik kładziemy w środku krótkiego okresu pojedyńczego, gdy w poprzedniku ani w następniku skutkiem małej liczby zdań, nie zaszła potrzeba użycia tego znaku.