terminów gramatycznych online
płeć
- Część II. O Imieniu: Mucz/1825
- Część druga prawideł gramatycznych, czyli odmiennia: Szum/1809
- Część trzecia. Rzecz o słowach: Such/1849
- Imiona przymiotne czyli przymiotniki: Desz/1846
- Przypisy do rodziału VIII: Kop/1785
- Przypisy na klassę drugą: Kop/1780
- Słownik: Tr/1764
- Słownik, t. 4: P-Prożyszcze: SW/1900-1927
Cytaty
Płeć, g. płci. [...] 2) Gram. ein Genus. [...] 2) Gram. le genre. [...] 2) pan służy męskiej, pani płci niewiejskiej; planeta jest płci wątpliwej.
Céch takowych w naszym języku znájduje się sześć: piérwszá Płeć, druga Zakończénié, trzeciá Domyślniá, czyli domyślénié się opuszczonégo wyrazu, czwartá Przypádkowanié, piątá Cudzoziémszczyzna, szóstá Zgoda.
Dwa są Rodzaje czyli Płci w rzeczach, trzeci z ludzkiégo sposobu myśléniá wypływá [...].
Imiona ludzi i zwierząt płci męzkiej są rodzaju męzkiego, np. żołnierz, pan, koń, wół.
Imiona zwierząt, np. zając, mysz, kret, rak, słowik, szczygieł, szczupak, wieloryb, śledź, i t. d. Dla oznaczenia płci naturalnej używamy tu tu wyrazów samiec albo samica, np. zając samiec, zając samica.
Każda rzecz żyjąca ma swój rodzaj, czyli płeć, po któréj się rozeznaje. Imiona też by dokładnie rzeczy malowały, muszą mieć odpowiadające im rodzaje. Rodzajem więc zowiemy w imionach żywotnych wyrażenie płci lub bezwzględności na nię; w nieżywotnych zaś imionach rodzajem zowiemy podobność zakończenia do żywotnych, płeć oznaczających lub nieoznaczających.
W liczbie mnogiéj są płci pomieszane, przeto bardzo rozumownie odmiany przymiotników na wszystkie trzy rodzaje są spólne, przeto i kréskowanie e na rodzaj nijaki niepotrzebné w téj liczbie.
Rodzaj Rzeczowników polskich poznać można z płci przedmiotu, i z zakończenia Rzeczownika.
Płeć, płci [...] 6. P. gram. rodzaj: P. męska, genus masculinum, niewieścia femininum, nie służąca albo nie brzmiąca obojej, ni męskiej, ni niewieściej znacząca neutrum Kn.