terminów gramatycznych online
genus
Język: łaciński
- De Analogia: UrsMeth/1592 (1998)
- De Etymologia: Mora/1592
- De Litteris earumque pronuntiatione: Men/1649
- De Nomine: Men/1649
- De Participio: DonCul/1560
- De nomine: Vol/1612
- Donatus De Nomine: DonCul/1560
- Etymologia: Woy/1690
- Karta tytułowa: SkorM/1828
- Nauka o formach (Flexya): Mał/1863, Mał/1879
- Nauka o słowach i ich odmianach: Łaz/1861
- Nomen: Stat/1568, Don/1649, Cell/1725, Don/1795, Don/1595
- O barbaryzmach: Dudz/1776
- O literách włoskich i wymowieniu ich: Sty/1675
- O nauce dobrego pisania i czytania: Lub/1778
- O słowie: Lub/1778
- Stanislaus quae pars est?: Don/1649
- Słowniczek: Gaert/1927
- Słownik: Bart/1544 , Kn/1644 (I wyd. 1626), Mon/1780
- Zbiór nowych słów w tej gramatyce: Gddk/1816
Cytaty
RODZAJ [...] – 2) gram. rodzaj genus plura signat ..., item capitur pro accidente partium orationis R n7; rodzaj genus RN (wykl. przednia); męski rodzaj masculinum genus R t1 (mp; av. masculus); commune genus pospolity rodzaj, i męski i niewieści ut hic et hec homo aut virgo aut sacerdos jako ten i ta kapłan RN (wykl. przednia); rodzaj sprawiący, przez ktory sprawiemy genus activum RN (k. tyt.); promiscuum ..., item promiscuum genus in nomine quod Grece epicenum, i. supra commune dr, est quod sub una voce et uno articulo comprehendit animalia utriusque sexus {zamieszany rodzaj, vide supra epicenum} R B5v; epicenum genus zamieszany rodzaj, gdzie nie możemy rozeznać, jestli ta abo ona rzecz iest ut sunt passer, aquila, milvus RN (wykl. przednia); epicenum i. promiscuum genus pospolity, zamieszany rodzaj, gdzie nie możemy rozeznać, jestli ta abo ona rzecz jest ut hic passer, hec aquila, mustela, milvus R I1v (md); dubium genus wątpliwy rodzaj, ut hic aut hec dies R n7 (md; av. genus) i RN (wykl. przednia); rodzaje Rozne, Co się w pr[z]yszłym czasie jakoby cirpiące wymowią genera neutropassiva RN (k. tyt.). Zob. LIDŻBA, LUD, NAROD, OBOJ, ODDZIELNY, POGŁOWIE.
Quid est Genus? Est discretio sexus. Quot modis cognoscitur genus? Tribus. Significatione, ut obstetrix, Terminatione, ut aula, Autoritate doctorum, ut pauper, Hospes, Etiam additione adiectivorum sive articulorum.
Genera participiorum quot sunt? Quatuor. Quae? Masculinum ut hic lectus. Foemininum ut haec lecta. Neutrum ut hoc lectum. Omne ut hic et haec et hoc legens.
Genus autem ex ipsa terminatione cognoscendum erit.
Quid est Genus? Genus in Nomine, Pronomine, et Participio, est discretio [hoc est disctinctio] vel exploratio sexus. Genera Nominum, Pronominum, znáć dobrze, ták jáko też Casus i Declinationes, wiele ná tym należy.
Genus Rod, Rodzaj. Wiśniewska 1998, 65: Gramatyka. W podręczniku znajdujemy terminy: czas 122, ćcionka (litera) 121, droga (methodus) 151, dwugłośnik (dyphtongus) 127, imię 141, głośnik (vocalis) 310, kropka, punkt 127, odmiana (paradigma) 194, osoba 141, oznaczenie 193, postać, wid (species) 84, prawidła (canon) 143, przedłogi (praepositio) 185, przymiot, przypadek (accidens) 175, rod, rodzaj (genus) 172, słowo (dictio) 144, sposob, prawidło (canon) 184, wspułgłośnik (consonans) 310, zbieranka, złoż (sylaba) B 147.
Imieniu wiele przypadáją? Sześć. Ktore? Jákość, Przyrownánie, Rodzaj, Liczbá, Wyobráżenie, Spadek. Nomini quot accidunt? Sex. Quae? Qualitas, Comparatio, Genus, Numerus, Figura, Casus.
Articulos Poloni non habent, utuntur autem in discernendis generibus pronomine demonstrativo ten/ta/to.
Genus Grammaticorum, est indicatio sexus vocum, veri in animalibus, vel similitudine in alijs, per Pronomen Hic, hac, hoc, appositum, ut Consentin. docet, vel per terminationem, ut Iul. Scalig. τὸ γένος [tò génos].
Nam articulo carent Poloni, sed tantum ut Latini in discernendis generibus utuntur pronomine demonstrativo ten/tá/to/ hic, haec, hoc.
Accidentia nominis hoc loco explicanda sunt septem: genus, motio, species, comparatio, casus, numerus, declinatio.
Genera nominum quot sunt? Quatuor. Quae? Masculinum, ut hic magister. Femininum ut haec musa. Neutrum, ut hoc scamnum. Commune, ut hic et haec sacerdos.
Rodzáju imion wiele są? Ktore? Męskie/ jáko ten mistrz. Niewieście/ jáko tá mądrość. Oddzielne/ jáko tá łáwá. Pospolite/ jáko ten i tá kápłan.
Quid est genus? Est discretio sexus. Quot sunt genera nominum? Septem. Quae? masculinum, foemininum, neutrum, commune, omne, dubium et epicoenum.
DE GENERIBUS O Rodzájach.
Znájdują się w języku włoskim sczegulne dwá Genera, álbo Rodzaje męski i Niewieści [...].
Accidentia Nominis vulgo numerantur octo: Motio, Genus, Comparatio, Numerus, Casus, Declinatio, Figura, Species.
DE GENERE. Genera adiectivorum habemus tria: Masculinum, Foemininum, Neutrum.
Nominis Accidentia, są siedm: Qualitas, Genus, motio, Comparatio, Numerus, Casus, Declinatio.
Dlatego też Nomen [imię] względem Generis, rodzaju, jest rożne, miánowicie pięciorákie. Masculinum, męskie, hic, ten, Foemininum, Niewieście, haec, tá. Neutrum, ni te, ni owe, hoc, to. Commune, spolne, hic haec, ten tá. Omne, wszelákie, hic, haec, hoc, ten, tá, to.
Barbaryzmy Polskie [...] Popełniają się zaś: [...] 2. Nie zachowaniem Generis, a zatym i Deklinacyi.
Ta odmienność liter, Е. i Я. w rodzajach imion przydatnych (in generibus nominum adiectivorum), żadnej różnicy znacznej nie sprawuje [...] chociaż się zdaje, że Е. przyzwoiciej w Męskich, (Masculinum), a Я. w Białogłowskich (Femininum) i trzeciego rodzaju (neutrum).
Słowa Rossyjskie sprzęgają się (coniugantur) przez sposoby (modos), czasy (tempora), liczby (numeros), osoby (personas) i rodzaje (et genera).
Genera Nominum: Rodzaje Imion. Genus masculinum: Rodzaj męzki. Genus Foemininum. Rodzaj niewieści. Genus Neutrum. Rodzaj nijaki etc.
Genera nominum quot sunt? rodzajow imion wiele jest? sex, sześć, masculinum, męski, ut hic magister, jako en mistrz, faemininum, niewieści, ut haec mensa, jako ten stoł, neutrum, oddzielony, ut hoc scamnum, jako ta lawa, omne, wszelki, ut hic, et haec, et hoc felix, jako ten, i ta, i to szczęśliwe, commune, pospolity, ut hic et haec fortis, jako ten i ta mocna, et hoc forte, i to mocne; dubium, wątpliwy, ut hic, vel haec dies, jako ten dzień.
Genus. Rodzaj.
[…] Rodzaj (genus) rzeczowników poznaje się po części ze znaczenia, po części z zakończenia.
Skądinąd różnią się między sobą osoby, zwierzęta i rzeczy po względem rodzaju (genus). Trzy są rodzaje gramatyczne w języku naszym: męski (masculinum), żeński (femininum), i nijaki (neutrum).
§. 97. Skądinąd różnią się między sobą osoby, zwierzęta i rzeczy, a zatém i rzeczowniki, po względem RODZAJU (genus). Trzy są rodzaje gramatyczne w języku naszym: MĘSKI (masculinum), ŻEŃSKI (femininum), i NIJAKI (neutrum).
Genus, p. rodzaj wyrazów deklinowanych.