terminów gramatycznych online
dialekt kulturalny
- Dialekty języka polskiego: Nitsch/1923
- Wstęp: Kl/1939
Dialekt kulturalny to język mówiony ludzi wykształconych. W porównaniu z jęz. literackim (czyli pisaną odmianą jęz. ogólnego) jest mniej znormalizowany i wyraźniej się w nim zaznaczają różnice regionalne (np. warszawska, krakowska, śląska, poznańska), po części zależne od sąsiednich dialektów ludowych.
Cytaty
Wyrobiło się stąd wyraźne przeciwstawienie: z jednej strony historja języka — z drugiej jego geografja. Ale chociaż takie ujęcie jest naturalnym wynikiem rozwoju kultury, nie można jednak zapominać, że jest ono bardzo niepełne: historja języka jest przeważnie tylko historją jednego z jego dialektów, t. z w. dialektu kulturalnego; dialektologja, od pół wieku dopiero istniejąca, zajmuje się przeważnie tylko dzisiejszą geografją języka.
Przedewszystkiem idzie tu o rdzenny, t. zw. etnograficzny obszar Polski, bo rozprószone kolonje polskie, czy to dawne (na Rusi), czy nowe (głównie w Ameryce), w rozwoju właściwych stosunków gwarowych zupełnie nie odegrały roli; o ich wpływie zaś na kształtowanie się dialektu kulturalnego (języka literackiego) rzecz będzie niżej.
Jest to właściwie także rodzaj gwary, tylko że ona nie wiąże się z terytorialną przynależnością jednostki, ale z jej uwarstwowieniem społecznym i stopniem wykształcenia; toteż nazywają tę wykształconą mowę ogólnopolską także dialektem kulturalnym.