Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

osłabienie głosek, samogłosek

Hasło w cytatach: osłabianie końcowych głosek, osłabienie, osłabienie głosek, osłabienie samogłosek, osłabienie samogłoski
Język: polski
Dział: Fonetyka (współcześnie)

Cytaty

E będące w środku między a i i powstało po części z osłabienia czyli zwątlenia a [...], po części ze wzmocnienia czyli stężenia i […], po części z ich połączenia (ai), na to są przykłady tylko w obcych językach.

[August Schleicher] ,,Odróżniámy prawa, według których odmieniają się samogłoski celem słowotwórstwa i fleksyji bez zewnętrznego powodu, przez wpływ poprzedzających lub nástępnych głosek, od tych przemián, które zachodzą przy zetknięciu się pewnych głosek. Przemiany piérwszego rodzaju nazywámy stopniowaniem samogłosek i osłabieniem samogłosek [...]".

§ 53. Osłabienie (redukcja) i zanik głosek.

W związku ze zjawiskiem upodobnienia stoi t. zw. wypadanie spółgłosek lub głosek wogóle.

W rzeczywistości mamy i tutaj do czynienia z upodobnieniem i jednoczesnem osłabieniem (redukcją), które doprowadzają do zaniku zupełnego jednej głoski danego spojenia [...].

A więc przy a nie tak dokładne rozwarcie, przy i u nie tak dokładne zbliżenie, czyli w obu wypadkach osłabienie samogłoski polega na pewnem, bardzo zresztą nieznacznem zbliżeniu do stanu spokoju narządów mowy.

[...] na Mazowszu, prócz przeważnej części Mazurów pruskich, brzmi ona -oi ̯u z osłabieniem v' na i ̯tak w okolicach mówiących v'i ̯ara jak i mówiących y'ara.

Oczywiście ta szczegółowa zależność będzie różnego stopnia zależnie od złożoności warunków czyli wpływów i kojarzeń, począwszy od najprostszych, najmniej złożonych zjawisk, jak np. w palatalizacji spółgłosek, przegłosach wokalicznych, osłabianiu końcowych głosek wyrazów i powiedzeń itp.

Polegają przeważnie na drugorzędnem osłabieniu wzgl. zaniku pełnogłoski, spowodowanem szczególnemi warunkami, jak to już dla większej części tych form stwierdzono.