terminów gramatycznych online
imiesłów czasu teraźniejszego odmienny
Język: polski
Cytaty
1). Imiesłów nieodmienny czasu teraźniejszego przybiera końcówkę nc, która z poprzedzającą spójką zlewa się w ąc, np. plot enc=plotąc, odmienny: plotący-a-e. [...] Podobnie jak 3cia osoba 1. m. czasu teraźn. kończyła się niegdyś na ęt, tak ten imiesłów kończył się na ęc, a nawet na nosową samogłoskę bez c [...]. Ten imiesłów odmieniał się w staréj polszczyźnie jak rzeczownik, w 7ym p. I. p. kończył się na y: siedzęcy, stojęcy [...]. Do dziś dnia pozostał ślad jego w znaczeniu przysłówkowem na pytanie: w jaki sposób? np. klęczący się modliła [...].
Imiesłów czasu teraź, będąc (nieodmienny); będący-a-e (odmien.)
Imiesłów czasu teraźniejszego, a raczej dwa różne jego rodzaje, t. j. przysłówkowy czyli „współczesny" i odmienny czyli przymiotny. Te się zawsze urabiają obydwa od słów niedokonanych; np. mijając, mijający, a, e; dobywając, dobywający, a, e; kupując, kupujący; nazywając, nazywający; kładąc, kładący; biorąc, biorący; stygnąc, stygnący.
Formy imiesłowów takie jak: niosą, niosąca, niosącu..., w r. żeńskim: niosący, ... dały w następstwie początek formom z zakończeniami -ący, ąca, ące, na wzór przymiotników [...] i to właśnie ta forma, którą w gramatyce przyjęto nazywać imiesłowem odmiennym czasu teraźniejszego, w przeciwstawieniu do formy na ąc, która nosi nazwę imiesłowu nieodmiennego.
W języku polskim mamy pięć imiesłowów:
Trzy imiesłowy czynne:
Imiesłów czasu teraźniejszego (im. współczesny) odmienny, np. czytający, -a, -e; i nieodmienny: czytając.
Im. czasu przeszłego odmienny, np. zwiądł, -a, -o i zwiędły, -a, -e.
Im. czasu zaprzeszłego nieodmienny: poznawszy, zrobiwszy.
§ 104. W języku naszym mamy w stronie czynnej następujące cztery imiesłowy:
1.Imiesłów czasu teraźniejszego, a to:
a) przymiotny, odmienny: biorący, dźwigający, siedzący, mogący, uczący się,
b) przysłówkowy czyli współczesny (nieodmienny): biorąc, dźwigając, siedząc, mogąc, ucząc się.