terminów gramatycznych online
imiesłów współczesny
Język: polski
- Część II. Rozdz. 2. Odmiany. (Fleksya) : Jes/1886
- Fleksja: PolTerm/1921, Król/1922
- Fleksja czyli nauka o odmianach, albo odmiennia: Kr/1917
- IV. Rozwój polskiej terminologii gramatycznej po Kopczyńskim: Kor/1961
- Nauka o formach (Flexya): Mał/1863, Mał/1879
- Nauka odmiany wyrazów: Kon/1920
- Składnia: Mał/1863, Mał/1879
- Słowniczek: Gaert/1927
Cytaty
Imiesłów czynny czasu teraźniejszego, używa się albo jako przymiotnik, t. j. odmiennie na wszystkie rodzaje, liczby i przypadki, np. idący, idąca, idące, - kochający, będący; - albo jako przysłówek, nieodmiennie, np. idąc, kochając, będąc. Nazwijmy sobie te formy przysłówkowe imiesłowem współczesnym.
Imiesłów czasu teraźniejszego, a raczej dwa różne jego rodzaje, t. j. przysłówkowy czyli „współczesny" i odmienny czyli przymiotny. Te się zawsze urabiają obydwa od słów niedokonanych; np. mijając, mijający, a, e; dobywając, dobywający, a, e; kupując, kupujący; nazywając, nazywający; kładąc, kładący; biorąc, biorący; stygnąc, stygnący.
Imiesłów czynny czasu teraźniejszego, używa się albo jako przymiotnik, t. j. odmiennie na wszystkie rodzaje, liczby i przypadki, np. idący, idąca, idące, - kochający, będący; - albo jako przysłówek, nieodmiennie, np. idąc, kochając, będąc. Nazwijmy sobie te formy przysłówkowe imiesłowem współczesnym.
Imiesłów czynny teraźniejszy, tak przymiotny, jak i przysłówkowy (współczesny), który się daje od samych tylko słów niedokonanych formować; np. mijający, bijący, kupujący — mijając, bijąc, kupując.
Imiesłowy:
Współczesne:
a) nieodmienny: będąc,
b) odmienny: będąc y, -a, -e.
W języku polskim mamy pięć imiesłowów:
Trzy imiesłowy czynne:
Imiesłów czasu teraźniejszego (im. współczesny) odmienny, np. czytający, -a, -e; i nieodmienny: czytając.
Im. czasu przeszłego odmienny, np. zwiądł, -a, -o i zwiędły, -a, -e.
Im. czasu zaprzeszłego nieodmienny: poznawszy, zrobiwszy.
§ 104. W języku naszym mamy w stronie czynnej następujące cztery imiesłowy:
1.Imiesłów czasu teraźniejszego, a to:
a) przymiotny, odmienny: biorący, dźwigający, siedzący, mogący, uczący się,
b) przysłówkowy czyli współczesny (nieodmienny): biorąc, dźwigając, siedząc, mogąc, ucząc się.
§ 110. Odmiana słowa posiłkowego być.
Bezokolicznik: być,
Imiesłów czasu teraźniejszego: będący, -a, -e,
Imiesłów współczesny: będąc, [...].
Imiesłów czasu teraźniejszego współczesny: bior-ąc, wita-jąc ma końcówkę ąc albo jąc.
Imiesłów współczesny i uprzedni. Imiesłów przeszły czynny. Imiesłów bierny.
Koniugacja [...] Tematy: Temat czasu teraźniejszego: pisz-ę, nios-ę... Od tego tematu tworzy się czas teraźniejszy, tryb rozkazujący, imiesłów współczesny.
II. Formy słowotwórcze: 1. ★bezokolicznik (infinitivus); 2. ★imiesłów (participium): ★przymiotnikowy i ★przysłówkowy; ★współczesny i ★uprzedni; imiesłów ★przeszły czynny; ★imiesłów bierny.
Współczesny imiesłów, p. czasowniki II 2.
Podobną popularność, jaką za czasów Oświecenia zyskał podręcznik Kopczyńskiego, w drugiej połowie dziewiętnastego wieku osiągnęła gramatyka A. Małeckiego [...].
Flexio — fleksyja: casus — skłonnik (1879), genus — strona, verbum reflexivum — czasownik zwrotny, modus coniunctivus — przypuszczający, idealny, warunkowy, infinitivus — bezokolicznik (1879), participium praesentis — imiesłów współczesny, praeteriti — zaprzeszły.
Z chwilą uzyskania niepodległości i organizowania na nowo szkolnictwa polskiego przystępując do nauczania języka ojczystego językoznawcy polscy na zjeździe w roku 1921 uchwalili zrąb terminologii gramatycznej [...].
Fleksja [...]; strona, tryb orzekający, przypuszczający, bezokolicznik, imiesłów współczesny, uprzedni, przymiotnikowy, przysłówkowy, czasownik właściwy, słowo osobowe.