terminów gramatycznych online
czynność przechodnia
Cytaty
Są zatem 3 różne rodzaje gramatycznéj czynności.
A. Czynność w ścisłém znaczeniu tego wyrazu, czyli czynność przechodnia, jak zabić kogo.
B. Stan bierny czyli podleganie [...] czynności przechodniéj, jak być bitym, zostać zabitym.
C. Zachowanie się ani czynne ani bierne, z zatém nijakie, czyli czynność nieprzechodnia, jak np. wiać.
Są zatém trzy różne rodzaje gramatycznéj czynności:
A. Czynność w ścisłém znaczeniu wyrazu czyli czynność PRZECHODNIA, jak zabić kogo.
B. STAN BIERNY czyli podleganie wywieranéj przez kogoś drugiego czynności przechodniéj, jak być bitym, zostać zabitym.
C. Zachowanie się ani czynne ani téż bierne, a zatém NIJAKIE, czyli czynność NIEPRZECHODNIA, jak np. wiać.
Jeżeli się przypatrzymy któremukolwiek ze zdań powyższych, np. zdaniu: Syn uwielbia ojca, spostrzeżemy, że czynność syna, wyrażona czasownikiem uwielbia, jest czynnością przechodnią przechodzi bowiem z syna na ojca i dopiero przez ten dodatek nabiera wyraźnego znaczenia, bez niego zaś byłaby zaledwie zrozumiałą.
Otóż: wszelkie czynności, które przechodzą na jaką osobę lub rzecz, nazywamy czynnościami przechodniemi a czasowniki wyrażające taką czynność, czasownikami przechodniemi.
§ 87. Myśliwy strzela zające. Budowniczy buduje domy. Szewc robi buty. Uczeń pisze zadanie. Matka uczy dziecko. [...] Czasowniki: strzela, buduje, robi, pisze, uczy wyrażają taką czynność, która z osoby działającej przechodzi na jakąś inną osobę albo rzecz.
Taka czynność, która z osoby działającej przechodzi na jakąś inną osobę lub rzecz, nazywa się czynność przechodnia.
Stron — vozes, mamy trzy:
Czynna — activa, która wyraża czynność przechodnią: eu chamo (wołam).
Bierna — passiva, która wyraża czynność bierną: eu sou chamado (jestem wołany).
Zwrotna — reflexa, którą wyrażamy czynność, która od nas wychodzi lub do nas samych się zwraca: eu me feri (skaleczyłem się).