terminów gramatycznych online
stan bierny
Cytaty
Przebiegając całą osnowę czasowań polskich, nie znajdujemy w nich tylko jedno zakończenie czynne. Formy biernéj ani nijakiéj nie mamy. Stan tedy czynny, wyrażamy przez formę czynną, np. księżyc oświeca ziemię. Stan bierny wyrażamy przez formę czynną, z domyślnym lub wyraźnym dodatkiem jakiego nowego wyrazu [...]. Stan nijaki wyrażamy przez formę czynną, która gdy nie ma przy sobie imienia rzeczy, odbierającéj przymiot lub odmianę jaką od rzeczy, o któréj jest mowa [...]. Tak jedną formą czynną wyrażamy trzy stany, czynny, bierny i nijaki. Stąd wypada, że czynność, bierność i nijakość słów, nie z samego zakończenia miarkować należy, ale ze znaczenia stanu, w jakim jest rzecz, o któréj przez słowo sądzimy.
Są zatem 3 różne rodzaje gramatycznéj czynności.
A. Czynność w ścisłém znaczeniu tego wyrazu, czyli czynność przechodnia, jak zabić kogo.
B. Stan bierny czyli podleganie [...] czynności przechodniéj, jak być bitym, zostać zabitym.
C. Zachowanie się ani czynne ani bierne, z zatém nijakie, czyli czynność nieprzechodnia, jak np. wiać.
Stan bierny czyli podleganie czynności na kogoś lub coś przechodzącéj.
Są zatém trzy różne rodzaje gramatycznéj czynności:
A. Czynność w ścisłém znaczeniu wyrazu czyli czynność PRZECHODNIA, jak zabić kogo.
B. STAN BIERNY czyli podleganie wywieranéj przez kogoś drugiego czynności przechodniéj, jak być bitym, zostać zabitym.
C. Zachowanie się ani czynne ani téż bierne, a zatém NIJAKIE, czyli czynność NIEPRZECHODNIA, jak np. wiać.
Fakultatywności rodzimej terminologii gramatycznej położył tamę podręcznik polszczyzny O. Kopczyńskiego [...].
Coniugatio — czasowanie, koniugacyja: genus activum — forma (t. 1, przyp.), sposób (t. 1, przyp., s. 139), stan (Układ) czynny, reflexivum — zaimkowy, passivum — bierny [...].