Historical dictionary
of grammatical terms online

liczebnik

Language: polski
EJO 1999, 337-338 Contemporary definition

Liczebnik. Wyraz o funkcji wskaźnika ilości (liczby) przedmiotów, kolejnego miejsca w zbiorze przedmiotów.

Quotations

I tak w wyrażeniu „kupiłem trzy tylko książki" przysłówek tylko położony przy liczebniku trzy, którego jest okréśleniem, czyni myśl niewątpliwą.

Szt/1854, p. 8 Definition

Liczebnik, czyli imię liczebne, jest nazwisko ilości, czyli mnogości, albo zbioru rzeczy, np. jeden człowiek, dwa konie, trzy stoły i t. d.

Liczebnik czyli imię liczebne jest nazwisko ilości czyli mnogości, albo zbioru rzeczy zmysłowych, lub umysłowych, żyjących, lub nieżyjących i t. d.; także rozmaitych stósunków i względów zachodzących w myśli ludzkiéj, np. dwaj mężowie, trzy gruszki.

Liczebniki [...] odmieniają się przez rodzaje, liczby i przypadki.

[…] Piérwotná forma przyjimka o jest ob., jak tego dowodzą wyrazy złożone […]; jednakże ob w naszym języku nigdy się nie używá osobno, czyli rozłącznie, i zdaje się być tego samego piérwiástku, co liczebnik oba […].

W § 92 mówiliśmy o nágłosach wchodzących w skłád wyrazów złożonych, które po większéj części są przyjimkami; obecnie zaś rozwáżym rzeczowniki złożone, w których miejsce nágłosów zajmują piérwiástki i piérwotniki z jinnych części mowy, i jak takowe skłádają się ze sobą. 1. Niektóre s tych złożonych łączą się ze sobą bez spójki jako liczebniki: pół, np. półrólɳik [...], s których niektóre przyjmują pogłos k, jako to: półpanek [...]; albo téż przybiérają końcówkę e powstałą s kontrakcyji zakończeniá ije, a takie określają środek miejsca lub czasu przez piérwotnik oznaczonego [...].

[…] Liczebnikiem oznaczámy w mowie jilość czyli liczbę osób, zwiérząt lub wszelkich rzeczy zmysłowych, lub jistót w wyobraźni naszéj uzmysłowionych […].

Liczebniki są to takie wyrazy, które służą do oznaczenia ilości czyli liczby osób lub rzeczy, albo też porządku, w jakim osoby lub rzeczy liczebnie po sobie następują, np. pięć koni, dziesięć książek, dwadzieścia drzew; pierwszy uczeń, szósty dom, dwudziesty dom. Liczebniki dzielą się na oznaczone i nieoznaczone.

W języku portugalskim rozróżnia się dziesięć części mowy (partes do discurso):

1.rzeczowniki — substantivos, [...]

5.liczebniki — nomes numeraes [...].

Przymiotniki określające dzielą się na:

1) Przedimkowe (articulares), [...].

7) Liczebniki (numeraes), o których mowa w następnej lekcji.

Liczebniki (numeraes).

Są to słowa, któremi oznaczamy liczbę osób lub rzeczy. Dzielą się w portugalskim języku na: Główne (cardinaes):

um, uma - jeden, no, na

dois, duas - dwaj, dwa, dwie

Kl/1939, p. 75 Definition

Najczęściej chyba spotykamy się z liczeniem, tzn. oznaczaniem ilości osób, rzeczy, w ogóle przedmiotów. Do tego celu służy liczebnik.

LICZEBNIK—NUMERALUL

Cardinale Ordinale

1.jeden pierwszy