Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

krótkość samogłoski

Hasło w cytatach: (--), krotkość, krótkość, krótkość głosek, krótkość samogłosek
Język: polski
Dział: Części mowy (współcześnie)

Cytaty

Abyś też wiedział ktorą syllabę przedłużnie, á ktorą krotko wymawiáć masz, będę zázywał nád niektoremi wokałámi dwuch znákow jáko ― ktory przewłokę sylláby, á ten -- ktory krotkość znáczyć będzie.

Abyś też wiedział ktorą syllabę przedłużnie, á ktorą krotko wymawiáć masz, będę zázywał nád niektoremi wokałámi dwuch znákow jáko ― ktory przewłokę sylláby, á ten -- ktory krotkość znáczyć będzie.

Teraz używają jednej tylko kreski nad Samobrzmiącemi, dla wytchnięcia różnego uderzenia, w rzeczeniach różnego znaczenia, a jednego wymawiania, i podkówki nad Й. dla objawienia krótkości.

[Въ новомъ письмѣ употребляютъ только одну черту надъ гласными, для указанїя разнаго ударенїя, въ реченїяхъ разнаго знаменованїя, а одного выговора; и скобку надъ Й, для изъявленїя краткости. Łomonosow, 1757, § 107.]

[…] Oznaczámy w gramatyce łacińskiéj łukiem otwartym do góry, położonym nad samogłoską, jéj krótkość, kréską zaś poziomą nad samogłoską jéj długość […].

Obecnie (od początku już XVI w. począwszy) tej różnicy co do długości i krótkości samogłosek - iloczas (quantitas) - nie czujemy już w polszczyźnie: wszystkie nasze samogłoski, czy otwarte czy pochylone, wymawiają się co do miary czasowej zupełnie jednako, t. j. krótko.

Z porównania rymów w poezji, uczynili takowy wniosek miarowy, że nad każdym wyrazem w poezji miarowej, długość i krótkość głosek u góry się oznacza, długą i krótką kreską; zatem w prozie znika znak krótki jako niepotrzebny ; a pozostaje długi który może być użytym na znak jloczasu określonego.

U Słowińców głoska ta zawsze się palatalizuje, przechodzi w zamknięte lub otwarte ü [...], czemu jako krótkość odpowiada tylko po wargowych, średnio- i tylnojęzykowych u [...].

Oczywiście i tu w obu szeregach krótkość.

Zasadą jej jest, by każda głoska była wyrażona tylko jedną literą, przy czem używa się następujących znaków rozróżniających: [...]

˘ łuk nad literą (ă) — krótkość samogłoski.