terminów gramatycznych online
czas
Czas. Kategoria gramatyczna czasownika, prymarnie wyrażająca stosunek czasowy momentu zdarzenia, o którym mowa w zdaniu, do chwili mówienia, sekundarnie używana także do wyrażenia modalności.
Cytaty
Konjugacya słow jest złożona ze czterech części, to jest sposobow, czásow, osob, i liczby.
Czás znaczy kiedy się rzecz dzieje. Słowá trzy czásy mają, ktore są, teraźniejszy, przeszły, i przyszły.
Tak też kiedy w różnych spadkach (casus) lub czasach (tempus) przeniesione będzie uderzenie na Е.
Czasow mają Rossyjskie słowa dziesięć: ośm od prostych, a dwa od złożonych.
Słowa Rossyjskie sprzęgają się (coniugantur) przez sposoby (modos), czasy (tempora), liczby (numeros), osoby (personas) i rodzaje (et genera).
O UŻYCIU CZASÓW
Używanie czasów bywa różne, w miarę potrzeby, i możemy powiedzieć:
w Czasie Teraźniejszym
Chociaż talent jest darem natury, jednak rozwija go nauka, a ciągła wprawa doskonali.
Dlatego też słowo ma czas teraźniéjszy, przeszły i przyszły [...]. Zmiana słów w tych trzech głównych czasach nazywa się czasowaniem.
Czas jest wzgląd na porę stanu lub działania; np. chcę, chciałem, zechcę.
Czasów jest trzy: teraźniejszy, przeszły i przyszły.
Uwaga. Dla ożywienia naszej mowy, używamy zamienni, t.j. bierzemy jeden czas zamiast drugiego, lub jeden tryb zamiast drugiego.
Czas Tempus. Orzekając, najlepiéj opuszczać wyraz czas, więc zatem zamiast czas teraźniejszy mówić Teraźniejszy, Teraźniejszość i t. d. [Ter. Przech. Przesz. Przysz. Zaprzesz.].
Tempus Czas.
Принадлежности глаголов, служащия к их изменению, сутъ: наклонение tryb, время czas, видъ postać, число liczba, лицо osoba, родъ rodzaj, причастие imiesłów odmienny, дѣепричастие imiesłów nieodmienny.
Czasy. Stosownie do tego, w jakim czasie odbywa się czynność wyrażona słowem, rozróżniamy odpowiednie formy czasowe, a mianowicie w dzisiejszej polszczyźnie mamy: czas teraźniejszy, przeszły, zaprzeszły (o ile czynność odbyła się przed inną przeszłą) i czas przyszły.
Czasowniki mają rozmaite czasy. Tak na prz.: czytam, czytasz, czyta, czytamy, czytacie, czytają — jest czas teraźniejszy; czytałem, czytałeś, czytał, czytaliśmy, czytaliście, czytali jest czas przeszły; przeczytam, przeczytasz, przeczyta, przeczytamy, przeczytacie, przeczytają — jest czas przyszły.
Są trzy czasy: teraźniejszy, np. czytam, piszesz, rozmawia [...]; przeszły, np. czytałem, pisałeś, rozmawiał [...]; przyszły, np. będę czytał, napiszesz, będzie rozmawiała [...]. Form czasu zaprzeszłego wychodzą w nowej polszczyźne z użycia; oznaczją one czynność (stan), która odbyła się bardzo dawno lub przed inną czynnością przeszłą, np. Nie doznałybyś zawodu, gdybyś był mnie posłuchał.