Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

spójnik porządkowy

Hasło w cytatach: spójniki porządkowe
Język: polski
Dział: Składnia (współcześnie)

Cytaty

Względem znaczenia są spójniki: [...] 9. Porządkowe: najprzód, daléj, potém, znowu.

Spójniki spółrzędne są:

1.Zestawne, wyrażające zestawienie dwóch lub więcéj myśli na podstawie podobieństwa i pokrewieństwa:

a) Łączne: i, także, téż, tudzież, oraz, nadto, czyli, [...]

b) Porządkowe: naprzód, potém, daléj, nareszcie, na koniec, n. p.: Jakoż dobył naprzód i spalił nieprzyjaciel Słupcę, miasteczko biskupa poznańskiego; potém ruszywszy ku Pyzdrom, łatwo i to miasto opanował roku 1331. (Narusz.)

§. 767. Zwyczajne zdania współrzędne, składające pospołu w prosty sposób jakieś zdanie złożone, wiążą się ze sobą albo samem pokrewieństwem swéj treści, albo też oprócz tego i spójnikami. Tu należą następujące spójniki i spójnikowe przysłówki:

Spójne: i, i-i, a, zaś, też, także, takoż, tak też, jak -tak, nadto, oprócz tego, tudzież, oraz, również, jakoto; — lub, czyli;— ni -ni, ani-ani. — porządkowe: naprzód, najprzód albo nasamprzód (nie najsamprzód!!), potém, daléj, powtóre, potrzecie itd.

§. 760. ZWYCZAJNE ZDANIA WSPÓŁRZĘDNE, składające pospołu w prosty sposób jakieś zdanie złożone, wiążą się ze sobą albo samém pokrewieństwem swéj treści, albo też oprócz tego i spójnikami.

Tu należą następujące spójniki i spójnikowe przysłówki: [...] Porządkowe: naprzód, najprzód albo nasamprzód (nie najsamprzód); potém, następnie, po wtóre, po trzecie itd., wreszcie, na koniec, aż, na ostatek.