Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

spójnik rozłączny

Hasło w cytatach: rozłączny, spójniki rozłączne, spójniki stopniujące
Język: polski
Dział: Składnia (współcześnie)

Cytaty

Spojniki, z powodu rozmaitego znaczenia swego, dzielą się na 12. następujących gatunków:

1) Początkowe (praepositivae), [...].

2) Środkowe (postpositivae), [...].

4) Rozłączne (disjunctivae), np. ani ani, albo albo, a jeżeli, albo inaczej, tak albo tak.

Rozłączny, disjunctivus.

Spójniki spółrzędne są:

1.Zestawne, wyrażające zestawienie dwóch lub więcéj myśli na podstawie podobieństwa i pokrewieństwa:

a) Łączne: i, także, téż, tudzież, oraz, nadto, czyli, [...]

d) Rozłączne: częścią — częścią, już — już, to — to, jużto — jużto, bądź — bądź, czyto — czyto, i przeczące ani — ani, n. p.: Linia prosta nie może być częścią na równi, częścią podniesiona (Jak. mat.). Częścią zmartwienia zepsuły mu dobry humor, częścią choroba uporczywa uczyniła go ponurym. Anim ja się rodził do korda, aniś ty jest muz ulubieńcem.

§. 767. Zwyczajne zdania współrzędne, składające pospołu w prosty sposób jakieś zdanie złożone, wiążą się ze sobą albo samem pokrewieństwem swéj treści, albo też oprócz tego i spójnikami. Tu należą następujące spójniki i spójnikowe przysłówki: [...]

stopniujące: i (etiam), nawet, nawet i, jeszcze i; ani (ne—quidem), ani nawet; [...] rozłączne: to-to, już-już, jużto-jużto (albo już też), częścią-częścią, bądź-bądź.

§. 760. ZWYCZAJNE ZDANIA WSPÓŁRZĘDNE, składające pospołu w prosty sposób jakieś zdanie złożone, wiążą się ze sobą albo samém pokrewieństwem swéj treści, albo też oprócz tego i spójnikami.

Tu należą następujące spójniki i spójnikowe przysłówki: [...] Rozłączne: to – to, już – już, jużto – jużto, już to – już też; częścią – częścią, bądź – bądź [...].