terminów gramatycznych online
spółgłoska cicha bezdźwięczna
Cytaty
Co do spółgłosek [...] Nie potrzebuję też dowodzić, że j, m, n, r, ł bywają głośnymi i cichymi.
SPÓŁGŁOSKI [...] Przeciągłe. Głośne Ciche. Podniebienne [Głośne] j [Ciche] j. Nosowe [Głośne] m n [Ciche] m n. Powiewne [Głośne] w [Ciche] f. Przydechowe [Głośne] h [Ciche] ch. Drgające [Głośne] r ł [Ciche] r ł. Syczące [Głośne] z [Ciche] s. Szumiące [Głośne] ż [Ciche] sz. Spółprzeciągłe [...] Doraźne.
2.Drugi podział spółgłosek, podług natężenia głosu:
Niektóre spółgłoski aby były słyszane, wymagają pewnego natężenia w wymawianiu, gdyż powstają jakby bez współudziału głosu: są to niejako szmery wywołane tarciem powietrza, przedzierającego się przez zetknięte lub przymknięte narządy mowne. Są to:
a) spółgłoski mocne (zwane także [spółgłoskami] cichemi): t, p, f—s, t, c - k, ch — cz, sz.
Stąd znowu wszystkie spółgłoski ze względu na samo ich brzmienie dzielimy na głośne albo dźwięczne, dawniej nazywane słabemi [...] i ciche albo bezdźwięczne, zwane dawniej mocnemi: p, p', t, k, k', f, f', s, ch, c, cz, ć, sz, ś.
Podobnie spółgłoska cicha przed następującą głośną zmienia się na odpowiednią głośną; np. obok słowa prosić (z cichym ś) mamy rzeczownik prośba (wymawiany: proźba z głośnym ź.)
Litera ż [...] mianowicie: przed spółgłoską cichą k, (k(i), e, ć, cz, sz, np.: książka, książki, książce [...].
Istniejące w pewnych kategoriach nowe zamieszanie terminologiczne wywołało oczywiście chęć likwidacji istniejącego stanu rzeczy przez ustabilizowanie dla danych pojęć pewnych określeń. Ich projektu wraz z uwagami teoretycznymi dostarczył J. Karłowicz [...].
Termonologia. Phonetica — głosownia: diphthongus — dwugłos, litera consonans bilabialis — wargowa, labiodentalis — powiewna, explosiva — doraźna, affricata — spółprzeciągła, spirans — przeciągła, fortis — głośna, lenis — cicha [...].