terminów gramatycznych online
consonans muta
Język: łaciński
- De Ortographia: Mora/1592
- Fizyjologiczny opis spółgłosek: Malin/1869
- Głosownia: Mał/1879
- Index: Kn/1644 (I wyd. 1626)
- Introduction à la grammaire / Wprowadzenie do gramatyki: Fook/1768
- Literae: Cell/1725
- O nauce dobrego pisania i czytania: Lub/1778
- O pismowni w języku polskim: Prz/1816
Cytaty
Quomodo subdividuntur Consonantes? In Mutas et Semivocales. Mutae dla tego są názwáne, iże ich zgołá bez przydánej vocalem nie słycháć, albo że z siebie dźwięk i głos tępszy wydáją, á niż Semivocales, to jest, głośniejsze álbo od połu brzmiące. Quot sunt Mutae? Nouem. B C D F G K P Q T. Quot sunt Semivocales? Septem. L M N R S X Z.
K consonans muta supervacanea. Priscian. v. C suprà.
Consonantes, są, niektore Liquidae, głośne, jáko to, L, M, N, R. Inne zás, są, Mutae, nieme, ktorych rozeznánie w Prosodiej, jest potrzebne. Tám też należy, X, i Z, ktore Duplices, sowitymi, názywáne bywáją.
On nomme les autres Lettres Consonnes, ou Consonantes á cause qu'elles ne donnent point de son d'elles mêmes. On distingue les Consonnes en Semivoïelles, et Muettes: On a celles-ci lorsqu'on met la voïelle après be ce de ge ka pe qu te.
[...]
Inne litery zowia się Consonantes, lub Consonae, ponieważ przez się same nie brzmią. Te się dzielą na Semivocales wpułbrzmiące, i Mutas Nieme. Mutae są te, ktore mają po sobie Vocales, jako to be, ce, de, ge, ka, pe, qu, te.
Dzielą się Rossyjskie Litery na Samobrzmiące (Vocales), Zgodnobrzmiące (Consonantes) i Nieme (Mutae)... Niemych dwie: Ъ.Ь.
Na nic się nie przygodzi Polakom staroświecki podział Społgłosek, gdzie jedne zwały się Połgłośnemi (Semivocales) a drugie Niememi (Mutae) dlatego przypuszczone od Łacińskich Grammatykow, iż oni jedne przywykli wygłaszać na ucho przed Samogłoską następującą, a drugiepo Samogłosce poprzedzającej.
Spółgłoski twarde czyli piérwotne. Chwilowe (mutae).
Wspomnieć tu jeszcze należy o różnicy zachodzącej pomiędzy spółgłoskami pod względem większéj lub też mniejszéj trwałości brzmienia. Niektóre bowiem spółgłoski bywają nazywane nieme (mutae), ponieważ brzmienie ich tak jest momentalne, że głoska taka, skoro tylko wymówiona zostanie, natychmiast się urywa i niejako niemieje: niemymi są k, g, t, d, p, b.