terminów gramatycznych online
spółgłoska głośna dźwięczne
Język: polski
Cytaty
Co do spółgłosek [...] Nie potrzebuję też dowodzić, że j, m, n, r, ł bywają głośnymi i cichymi.
SPÓŁGŁOSKI [...] Przeciągłe. Głośne Ciche. Podniebienne [Głośne] j [Ciche] j. Nosowe [Głośne] m n [Ciche] m n. Powiewne [Głośne] w [Ciche] f. Przydechowe [Głośne] h [Ciche] ch. Drgające [Głośne] r ł [Ciche] r ł. Syczące [Głośne] z [Ciche] s. Szumiące [Głośne] ż [Ciche] sz. Spółprzeciągłe Spółsyczące [Głośne] dz [Ciche] c. Spółszumiące [Głośne] dź [Ciche] cz. Doraźne. Gardłowe [Głośne] g [Ciche] k. Zębowe [Głośne] d [Ciche] t. Wargowe [Głośne] b [Ciche] p.
Stąd znowu wszystkie spółgłoski ze względu na samo ich brzmienie dzielimy na głośne albo dźwięczne, dawniej nazywane słabemi: b, b', d, g, g', w, w', z, h, dz, dż, dź, ż, ź, r, rz, m, ł, l.
Przy wymawianiu spółgłoski głośnej bierze udział krtań, to jest drgają napięte struny głosowe.
§ 390. o jasne. W niektórych wyrazach mamy o jasne, pomimo że znajduje się ono w zgłoskach zamkniętych spółgłoską pierwotnie głośną, jak oto: od, pod, dzięcioł, gąsior, gruczoł.
o (jasne) zostało w niektórych wyrazach zamkniętych spółgł. pierwotnie głośną jak np. od, do, pod, dzięcioł [...] w obcych zakończonych na „or”: aktor, honor, lokator, profesor i t. p.
Przyimek z osobno przed imionami np.: z panem, z żalem, z tobą, z wielkim strachem, z trzecią osobą itp. Razem przed spółgłoskami głośnymi w wyrazach złożonych: b, b(i), d, dź [...] z, ź, np.: zbratać się [...] zżymać się itp.
Stąd znowu wszystkie spółgłoski ze względu na samo ich brzmienie dzielimy: 1) na dźwięczne albo głośne: b bi m mi w wi n ń d ł l z ź dz dź ż (rz) dż r g gi, przy których wymawianiu drgają napięte struny głosowe; i 2) na bezdźwięczne albo ciche: p pi f fi t s ś c ć sz cz k ki ch (h) chi (hi), przy których wymawianiu niema drgania strun głosowych.
Spółgłoski dźwięczne w języku polskim zachowały swą dźwięczność tylko przed następującemi po nich spółgłoskami dźwięcznemi (głośnemi) i przed samogłoskami, (np. gwiazda, wdowa, wróżba, dobry itp. słaby, ogrodḋḋnik) [...].
Istniejące w pewnych kategoriach nowe zamieszanie terminologiczne wywołało oczywiście chęć likwidacji istniejącego stanu rzeczy przez ustabilizowanie dla danych pojęć pewnych określeń. Ich projektu wraz z uwagami teoretycznymi dostarczył J. Karłowicz [...].
Termonologia. Phonetica — głosownia: diphthongus — dwugłos, litera consonans bilabialis — wargowa, labiodentalis — powiewna, explosiva — doraźna, affricata — spółprzeciągła, spirans — przeciągła, fortis — głośna, lenis — cicha [...].