terminów gramatycznych online
spółgłoska niema
Cytaty
Są [...] niektóre, których brzmienie i bez dodanéj samogłoski ma pewną trwałość, zbliżającą je niemal do samogłosek, takiemi są te trzy: ł, l, r, [...]; podczas gdy wszystkie takie, jak p, t, nazywamy niememi (mutae).
Podług trwałości brzmienia dzielą się spółgłoski na nieme, płynne i pośrednie. Nieme spółgłoski są te, których brzmienie zaraz po wymówieniu bez dodania jakiej samogłoski niemieje, np. brzmienie spółgłosek: b, d, t; dopiero dodana którakolwiek samogłoska, nadaje tym spółgłoskom trwałości przemienia, np. be, de, te. Spółgłoski nieme są: b, d, f, g, h, ch, k, t, p, w.
Wspomnieć tu jeszcze należy o różnicy zachodzącej pomiędzy spółgłoskami pod względem większéj lub też mniejszéj trwałości brzmienia. Niektóre bowiem spółgłoski bywają nazywane nieme (mutae), ponieważ brzmienie ich tak jest momentalne, że głoska taka, skoro tylko wymówiona zostanie, natychmiast się urywa i niejako niemieje: niemymi są k, g, t, d, p, b.
Wreszcie tę samą zasadę trzeba zastosować do nazwisk z ostatnią spółgłoską niemą np. Combes.
Suf. żeński -da < -ьda po spółgł. niemych, -da po płynnych: kłoda < *kol-da por. stp. kołdrąb, gdzie rdzeń jest ten sam, co w kolę, kłóć; kłoda bowiem znaczy nie cały pień drzewa, ale rozszczepiony [...].
Podobną popularność, jaką za czasów Oświecenia zyskał podręcznik Kopczyńskiego, w drugiej połowie dziewiętnastego wieku osiągnęła gramatyka A. Małeckiego [...].
Phonetica — głosownia, litera vocalis a, e, o — otwarta, á, é, ó — pochylona, consonans palatalis — pieszczona, gutturalis — podniebienna, explosiva — niema, spirans — zetknięta, przytknięta, fortis — mocna, lenis — słaba.