terminów gramatycznych online
mowa niewiązana
Język: polski
- Nauka o wierszowaniu: Łaz/1861
- Pisownia: Kurh/1852
- Składnia: Kurh/1852
- Wstęp: Szum/1809
- Wstęp (+ Tabella): SkorM/1816
Cytaty
Nauka ta, która uczy najwyższej umiejętności języka, nazywa się: Sztuka pisania w rozmaitych przedmiotach. [...] Sztuka pisania jest dwojaka: prozaiczna i poetyczna. Prozaiczna (Prozaika) uczy pisać prozą, czyli mową niewiązaną; poetyczna zaś (Poetyka) uczy pisać wierszami.
[...] Następujące w niewiązanej i wiązanej mowie z tychże dzieł wyjęte wyrazy i myśli, w tém miejscu pod sąd światłej Publiczności poddajemy.
Niektóre z tych połączeń, np. wyrazy rymujące się, tudzież jednozgłoskowe na końcu zdania, są tylko wadą w mowie niewiązanéj czyli prozie, w wierszu zaś należą do warunków podnoszących przyjemny tok mowy. Toż samo można powiedzieć o wyrazach tworzących harmoniję naśladowczą.
Sposób ten pisania wprawdzie utrudnia przypadkowanie, ale czyni wyrazy obce na yja, ija zakończone, bardziéj zbliżonemi do polskich pod względem przycisku głosowego w wymawianiu; i dla tego coraz bardziéj upowszechnia się nie tylko w poezyi, lecz i w mowie niewiązanéj czyli prozie.
[…] Taż sama myśl może być w prozie dłużéj lub krócéj, większą lub mniejszą liczbą słów wyrażona; rytm zatém prozy nie ma pewnego z góry zakreślonego kształtu, ani pewnych granic stałych dla toku mowy, i dlatego prozę nazywamy także mową niewiązaną.