Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

stopień przyrównywający

Hasło w cytatach: przyrownający stopień, przyrownywájący, przyrownywájący stopień, przyrównywający, stopień przyrownywający, stopień przyrownywájący
Język: polski
Dział: Morfologia (współcześnie)
  • De syntaxi, abo o złączeniu słów: Sty/1675
  • Die Wortforschung (Etymologia) Słowá wykładająca náuká: Gut/1668
  • Die Wortforschung [Etymologia] Słowa wykładająca nauka: Gut/1669
  • II. Początki polskiej terminologii gramatycznej. Od Odrodzenia do czasów saskich: Kor/1961
  • Nomen: Don/1649, Don/1795, Don/1595
  • Register der Kunst⸗Wörter (słownik): Gut/1669

Cytaty

Przyrownánia stopniow wiele są? Trzy. Ktore? Przedni, jáko náuczony. Przyrownywájący, jáko uczeńszy. Przewyższájący, jáko náuczeńszy. Comparationis gradus quot sunt? Tres. Qui? Positivus, ut doctus. Comparativus, ut doctior. Superlativus, ut doctissimus.

Przyrownywájący stopień ktoremu spadkowi służy? Odbierájącemu obojej liczby bez przełożonej części.

Die erste schlechte Staffel (Positivus) Pierwszy stopień ist welche ein Ding schlecht bedeutet, als: Láskáwy günstig. Die Mittlere heißt (Comparativus) Przyrownywājący, welche mehr bedeutet als die Erste, als: Láskáwszy, günstiger. Die Höchste ist (Superlativus) so am meisten bedeutet, als: nałáskáwszy, der günstigste.

[Pierwszy podstawowy stopień (positivus), pierwszy stopień, to taki, który oznacza rzecz w zwykły sposób, np. łaskawy. Średni (comparativus) przyrównujący oznacza więcej niż pierwszy, np. łaskawszy. Najwyższy (superlativus) oznacza najwięcej, np. najłaskawszy.]

Die mittlere Staffel [Comparativus] (Przyrownywájący) ist/ wodurch man in Vergleichung eines andern Dinges/ etwas erhöhet oder ergrössert.

[Stopień wyższy to taki, kiedy przez porównanie z inną rzeczą coś podnosimy lub powiększamy.]

Staffel/ Gradus Comparationis, Stopień. Mittlere/ Comparativus, Przyrownywájący.

DE COMPARATIVO O Przyrownájącym stopniu.

Quot sunt gradus comparationis? wiele jest stopniow przyrownywania? tres, trzy, qui? ktore? positivus, przedni, ut doctus, jako uczony, comparativus, przyrownywający, ut doctior, jako uczeńszy, superlativus, przewyższający, ut doctissimus, jako najuczeńszy.

Comparativus gradus, Przyrownywający stopień, cui casui servit? ktoremu spadkowi służy? Ablativo utriusque numeri, odbierającemu obojej liczby, sine praepositione, bez przekładania, quomodo? jako? dicimus enim mowiemy bowiem, fortior illo, mocniejszy nad niego, vel fortior aliis, mocniejszy nad inszych.

Praktyczny rezultat tego powoływania się na mistrza stanowi u Dobrackiego obok posługiwania się nowożytnymi terminami także ich słownik niemiecko-łacińsko-polski, zawarty w jednej edycji drugiego wydania jego gramatyki.

Terminologia [...].

Figura simplex — wyobrażenie proste, composita — dwojakie, złożone; thema — początkowe słowo, comparatio — przyrównywanie, przypodobanie (s. 354), gradus positivus — stopień pierwszy, prosty, comparativus — przyrównywający, superlativus — przewyższający, tempus (im)perfectum — czas (niemal) przeszły.