terminów gramatycznych online
gradus comparativus
Język: łaciński
- Chapitre I. Des noms / Rozdział I. De nominibus: Fook/1768
- Comparatio Adjectivorum (Stopniowanie przymiotnika): Kus/1646
- Część II. O wykładaniu. & 1. O znamionach grammatycznych (słowniczek łacińsko-polski): Gott/1794
- Część II. O etymologii. O terminach grammatycznych (słowniczek łacińsko-polski): Gott/1766
- Część II. O wykładaniu. § I. O znakach grammatycznych (wykaz terminów, łac. - pol.): Gott/1774
- Część druga prawideł gramatycznych, czyli odmiennia: Szum/1809
- De De Adjectivis: Mich/1696–1700 ok.
- De Etymologia: Mora/1592
- De Nomine: Men/1649
- De PARTIBUS ORATIONIS: Malcz/1687
- De Verbo: DonCul/1560
- De nomine: Vol/1612
- De syntaxi, abo o złączeniu słów: Sty/1675
- Dialekty języka polskiego: Nitsch/1923
- Die Wortforschung (Etymologia) Słowá wykładająca náuká: Gut/1668
- Die Wortforschung [Etymologia] Słowa wykładająca nauka: Gut/1669
- Donatus De Nomine: DonCul/1560
- Eine kurz⸗gefaßte Grammatica (Krótka gramatyka): Mon/1722
- Etymologia: Rot/1616, Woy/1690, Mał/1879, Raph/1698, SzyGram/1767
- Etymologia (Słoworód): Mał/1863
- Etymologie, oder Wortforschung: Cas/1797
- Nomen: Stat/1568, Don/1649, Cell/1725, Don/1795, Don/1595
- O Adiecktiwach rzecz podwyższaiących, abo poniźaiących: Gott/1762
- O Adjektywach: Gott/1762
- O Etymologii: Kon/1759
- O Etymologii. §. I. O wyrazach grammatycznych (słowniczek łac.-pol., s.12-13): Gott/1787
- O imieniu: Lub/1778
- O imieniu i jegoż przypadkach: Sty/1675
- O tworzeniu się w języku naszym przymiotnika: Malin/1869
- O wywodni słow w polszczyźnie: Prz/1816
- Pierwiastki i przedniki: SkorM/1828
- Przestroga: Gott/1762
- Regula Qvarta: Malcz/1696
- Regulae grammaticales: DonGl/1542
- Rozdział III. O stopniowaniu przymiotników polskich i łacińskich: tudzież o postaciach gramatycznych: Kop/1785
- Rozdział IV. O imieniu: Kop/1778
- Stanislaus quae pars est?: Don/1649
- Słowniczek: Gaert/1927
- Słownik: Mącz/1564 (war. B), Bart/1544 , Kn/1644 (I wyd. 1626), Mon/1780
- Słownik, część III. czyli volumen V. (R-T): L/1807–1814
- Słownik, tom II. część II. (P): L/1807–1814
- Zbiór nowych słów w tej gramatyce: Gddk/1816
Cytaty
Gradus comparativus, superlativus – stępień przyrownający, przewyszający.
PRZYROWNAJĄCY gram. 'stopień wyższy' comparativus gradus in grammatica przyrownający stopień, positivus przedni, ut doctus, doctior comparativus, superlativus przewysz(sz)ający R h1v (md); Stopień przyrownający comparativus gradus RN (wykl. przednia); comparativus gradus, ut doctior przedni (!) (w oryg. wyraz przekreślony), przyrownający RN (k. tyt.); adverbia positivi gradus położonego stępnia, comparativi przyrownającego, superlativi przewysz(sz)ającego R X2v (md). Zob. NADWYSZSZY, PIRWSZY, POŁOŻONY, PRZYSŁOWIE, SŁOWO, WSTOPIEŃ.
Comparativus cui casui seruit? Ablativo utriusque numeri sine praepositione. Quomodo? Dicimus enim, doctior illo vel doctior illis. Superlativus cui? Genitivo tantum plurali, vel collectivo singulari. Quomodo: Dicimus enim doctissimus Poetarum, vel optimus plebis.
Da comparativi gradus? ut doctius.
Comparativus gradus apud Grammaticos qui positivo plus, superlativo minus significat, Przyrownawájący.
Comparativi igitur nota est szy.
Quid est [gradus] Comparativus? Qui supra positivi significationem magis significat, hoc est, qui significationem ipsius superat: ut doctior id est magis doctus, uczeńszy, albior, bielszy, fortior, mocniejszy, udátniejszy, Sanctior, świętobliwszy, Prudentior, mędrszy, rozstropniejszy.
Przyrownánia stopniow wiele są? Trzy. Ktore? Przedni, jáko náuczony. Przyrownywájący, jáko uczeńszy. Przewyższájący, jáko náuczeńszy. Comparationis gradus quot sunt? Tres. Qui? Positivus, ut doctus. Comparativus, ut doctior. Superlativus, ut doctissimus.
Przyrownający stopień ktoremu spadkowi służy? Comparativus gradus cui casui servit?
Comparativus fit a positivo.
COMPARATIO ADIECTIVORUM GERMANICORUM. Przydawszy kázdemu Positivusowi Niemieckiemu syllabę er, będzie z niego Comparativus, A przydawszy mu est, ábo ste, będzie z niego Superlativus, ták. Positivus. Der Schön piękny. [...] Comparativus. Schöner piękniejszy.
Die Comparatio hat 3. Gradus oder Stuffen. Wie heissen sie? R. 1. Positivus. 2 Comparativus. 3. Superlativus.
Comparativus Gradus Grammaticorum, qui comparationem significationum continet, Quintil.. ὁ συγκριτικός [ho sygkritikós].
Es kommen auch von den Adverbijs etliche Adjectiva welche den Comparativis gleich sehen/als vom Wczorá Gestern kompt das Adjectivum wczorájszy/wczorájsza/wczorájsze gestrig.
Es werden aber viel Polnische Adjectiva gefunden/welche ihre Comparativos auff ihre besondere weise/und nicht wie die oben gesezte formiren: ZB Uczony Gelehrt/uczenszy gelehrter.
Comparativus fit a positivo mutato i vel y in ʃʒy.
Comparationis gradus quot sunt? Tres. Qui? Positivus, ut doctus. Comparativus, ut doctior. Superlativus, ut doctissimus.
Przyrownánia stopniow wiele są? Trzy. Ktore? Przedni/ jáko náuczony. Przyrownájący/ jáko uczeńszy. Przewyzszájący/ jáko nauczeńszy.
Quid est [gradus] Comparativus? Est qui supra Positivi significationem magis significat, ut doctior, id est, magis doctus.
Durch drey Staffel (Gradus).[...] Die erste schlechte Staffel (Positivus) Pierwszy stopień ist welche ein Ding schlecht bedeutet, als: Láskáwy günstig. Die Mittlere heißt (Comparativus) Przyrownywājący, welche mehr bedeutet als die Erste, als: Láskáwszy, günstiger. Die Höchste ist (Superlativus) so am meisten bedeutet, als: nałáskáwszy, der günstigste.
Durch Drey Staffeln [Gradus]... Die mittlere Staffel [Comparativus] (Przyrownywájący) ist/ wodurch man in Vergleichung eines andern Dinges/ etwas erhöhet oder ergrössert.
Comparativus Przyrownájący, ktory Positivo przyrownány więcej waży, jáko più dotto uczeńszy [...].
Comp: Più nobile Sláchetniejszy [...].
Comparativus żąda po sposobie rodzącego spadku, jako to. La mia sposa è più bella ditutte le dame mojá oblubienicá jest najdobniejsza między wszytkiemi dámámi.
Wie werden die Adjectiva compariret? Durch die Gradus Comparationis. Wie viel sind Gradus Comparationis? Drey. I. Positivus, der von keinem herkommet [...]. II. Comparativus, welcher von dem Positivo herkommt [...]. III. Superlativus, der ist gleich dem Comparativo, und wird ihm nur die Particula na vorgesetzt/ als/ Namocnieyszy Der Stärckeste.
In comparatione regulari a positivo gradu fit Comparativus, videlicet adiectivum desinens in y, mutat y na szy.
Wolfeiler/ taniey. Adverb. Comp[arativus] grad[us].
Die Polnische Adjectiva haben auch drey Gradus Comparationis: Positivum, Comparativum und Superlativum.
In der Comparatione regulari werden die Comparativi formiret von dem Positivo.
Der Superlativus ist wie der Comparativus, nur daß Wörtlein nay oder na demselben vorgesetzt wird, e.g. Słaby, słabszy naysłabszy.
Comparativus ist, der über den Positivum gehet: als grubszy, a, e, grober. [...] Wie wird der Comparativus gemacht? Er kommt her von dem Positivo: und zwar wenn die Endung y ist, wird sie verwandelt in szy; als gruby, grubszy.
Ják, jáko wird bey dem Gradu Positivo gesezt, niż bey dem Comparativo.
Adiectiva compárują się, to jest, stosowywáją się, przez Gradus, stopnie, ktorych jest trzy: [...] Comparativus przystosowywájący, ktory co większego i przedniejszego wyznacza, á pochodzi, á Casu, Positivi, ná, I, przydawszy in Masculino i Foeminino, Syllábę Or. in Neutro záś, Us; jáko: doctior, doctius, uczeńszy.
P. Co iest gradus Comparativus? O. Jest, który rzecz podwyższa albo poniża vg. ditior bogatszy, pauperior uboższy.
Deklinuie się Comparativus i Superlativus tak, iak proste Adiectivum abo Positivus [...].
O Adiectiwach rzecz podwyższaiących, abo poniźaiących, to iest: De Comparativo & Superlativo.
[...] á zatym, którym terminy Grammatyckie Łaćińskie, iako to Casus, Substantivum, Adiectivum, Positivus, Comparativus, superlativus, Praepositio, Adverbium i tam daley, tak są iasne i wiadome [...]
Comparativus, patrz Gradus.
Gradus comparationis, stopnie porownania. comparativus, drugi stopień trochę podwyższaiący albo poniżaiący.
P. Wiele jest stopni czyli gradusow Komparacyi? O. Trzy; jeden ani podwyższający, ani poniżający rzecz, nazwany Positivus, jako: wysoki, niski. Drugi podwyższający albo poniżający: Comparativus, jako: wyższy, niższy. Trzeci nad wszystkie przenoszący albo poniżający, jako najwyższy, najniższy; nazwany Superlativus.
On peut donner trois degréz à plusieurs noms [ad]iectifs; car nous pouvons considerer une chose en [elle] même, ou la comparer avec une autre, ou enfin [la] donner le suprême degré, ou un degré tout à fait s[u]perieur. Nous disons p. e. ce capitaine est vaillant. C[e] capitaine est plus vaillant, que l'autre. Ce capitain[e] est tres-vaillant: Dans le premier cas on appelle ce adiectif Positif, dans le second Comparatif, dans le troisieme Superlatif.
[...]
Można naznaczyć wielu adiectivom trzy stopnie, czyli gradus: albowiem możemy rzecz uważać, jak jest w sobie samej, albo ją z drugą rownać, albo nad inne wynieść lub dać jej stopień najwyższy, tak mowiemy: Ten Wodz waleczny. Ten wodz waleczniejszy niż inny. Ten wodz najwaleczniejszy. W pierwszym stopniu nazywa się adiectivum Positivum, w drugim Comparativum, w trzecim Superlativum.
Gradus comparationis, stopnie porownania. comparativus, drugi stopień trochę podwyższaiący albo poniżaiący.
Rossyjskie przydatne w porównywalnych stopniach (Comparativis gradibus) nie skłaniają się; lecz jak przysłowia nieporuszone zostają: смиренъ skromny, смирнѣе skromniej.
Taka Imion odmiana nazywa się Stopniowaniem, czyli odmianą przez Stopnie (per gradus) których jest trzy: pierwszy Rowny (positivus), np. mądry, słodki, drugi Wyższy (Comparativus), np. mędrszy, słodszy: trzeci Najwyższy (superlativus), np. najmędrszy, najsłodszy.
Gradus, stopnie, trzy ich liczą: Gradus positivus, stopień rowny. Comparativus, wyzszy. superlativus, najwyzszy.
Wielé jest bardzo Stopniów wewnętrznych: powiérzchownych zaś pospolicie trzy rachują: równy, wyższy, najwyższy. (positivus, Comparativus, Superlativus, ale ich jest i więcéj w językach, podług narodowego zwyczaju.
positivus stopień równy. comparativus wyższy. superlativus naywyższy.
Comparativus, stopień wyższy.
Gradus comparativus, stopnie porownania. positivus, stopień równy. comparativus, stopień wyższy.
Quot sunt gradus comparationis? wiele jest stopniow przyrownywania? tres, trzy, qui? ktore? positivus, przedni, ut doctus, jako uczony, comparativus, przyrownywający, ut doctior, jako uczeńszy, superlativus, przewyższający, ut doctissimus, jako najuczeńszy.
Comparativus gradus, Przyrownywający stopień, cui casui servit? ktoremu spadkowi służy? Ablativo utriusque numeri, odbierającemu obojej liczby, sine praepositione, bez przekładania, quomodo? jako? dicimus enim mowiemy bowiem, fortior illo, mocniejszy nad niego, vel fortior aliis, mocniejszy nad inszych.
II. Comparativus, welcher durch seine Endung die höhere Srufe der vorkommenden Eigenschaft anzeigt, wenn zwei Sachen mit einander verglichen werden, als: starszy älter.
PORÓWNAĆ, [...]. W grammat. stopień porównywający, stopień wyższy, gradus comparativus [...].
STOPIEŃ -pnia, m., [...]. – § . Grammat. stopień, gradus, jedna z trojakich odmian przymiotników, co do mniejszego lub większego wyrażenia przymiotu [...]. Stopień równy, Positivus [...]. Stopień wyższy, Comparativus [...]. Stopień najwyższy, Superlativus.
Uwaga. Stopniów jest 3, niski (positivus), wyższy (comparativus), najwyższy (superlativus), np. pięknie, piękniej, najpiękniej; ciemno, ciemniej, najciemniej.
Gdy rownamy przedmiot z przedmiotem przez Przymiotnik, mamy pięć wzorow wyrażenia w porownywalnym stopniu (in comparativo) a wszystkie pięć jednę myśl oddające, np. bielszy, niż śnieg, bielszy od śniegu, bielszy nad śnieg, bielszy za śnieg, i po Staropolsku: bielszy śniegu.
[Gradus] Comparativus. [Stopień] Wyższy.
Praw: 248, 249, 250 i 251. traktują o Stopniach porównania; i tak: Praw: 251. Positivus Substitut: Comparat: Superlativ:
Te różne postaci danego przymiotnika nazywamy: stopień równy (positivus), np. długi; — stopień wyższy (comparativus), np. dłuższy; — i stopień najwyższy (superlativus), np. najdłuższy.
Porównywámy częstokroć osoby i rzeczy ze sobą pod względem przyznawanych jim przymiotów, których stopień może być większy w jednéj rzeczy od stopnia tego samego przymiotu w drugiéj rzeczy. Dlá tego gramatycy słusznie pod tym względem dzielą przymiotniki na trzy stopnie, które nazywają: równym (positivus), wyższym (comparativus) i najwyższym (superlativus) [...].
Te różne postaci danego przymiotnika nazywamy: stopień równy (positivus), np. długi; — stopień wyższy (comparativus), np. dłuższy; — i stopień najwyższy (superlativus), np. najdłuższy.
Oto na wsch. od Suwałk, zwłaszcza na niemazurzącym, a więc świeżym skrawku koło Sejn, pewne kategorje gramatyczne zachowały resztki ruchomego akcentu, mianowicie w compar. adv. da'vńei ̯ pren'ʒei ̯, imp. podai ̯, praeter. do'stał, 2 pl. praes. rob'ic'e, połączenia do'iiχ ‘do nich’ [...].
Tak np. w Luzinie, na zach. od Wejherowa, z licznych kategoryj oksytonowanych na północy zostają jeszcze: [...] comp. adv. da'lė, vi'cī [...].
Comparativus, p. stopniowanie.
Stopnie - formy, wyrażające względną lub bezwzględną intensywność cechy: 1) ★równy (positivus), 2) ★wyższy (comparativus) i 3) ★najwyższy (superlativus).
Powiązane terminy
- *comparativus
- Comparativus
- nomen comparativum
- comparatif
- Comparativ
- drugi stopień wyższy
- höhere Staffel
- komparatyw
- *komparatywus
- nom comparatif
- przyrównawający
- Staffel, mittlere
- stępień przyrównający
- stopień drugi (stopniowanie)
- stopień niższy
- stopień porównalny
- stopień porównywający
- stopień porównywalny
- stopień przyrównający
- stopień przyrównywający
- *stopień przystosowywający
- stopień trochę podwyższający albo poniżający
- stopień wyższy
- sygkritikós
- сравнительная степень