Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

sylaba głoski, litery

Język: polski
Geneza: łac. syllaba < gr. syllabḗ 'połączenie, zgłoska'
EJO 1999, 575 Definicja współczesna

Sylaba (zgłoska). Odcinek wypowiedzi stanowiący jedność ekspiracyjną, ruchową i akustyczną, posiadający jedno maksimum donośności, który potencjalnie może być fonetycznie samodzielną wypowiedzią.

Cytaty

Ktorych Rodzicy naprzod, uczą słow jednoskładnych, powoli, składow (czyli syllab) przyczyniając. Podobnym zda mi się sposobem ułożona była mowa pierwszych ludzi, ażeby przy ustawicznych podrożach, i pracach, łatwiej się mogły nauczyć dzieci wymawiać słowa krotkie.

Słowa złożone są z sylab kilku, lub jednej, np. BOG Stwor-ca wszyst-kie-go. Sylaba składa się z jednej lub więcej liter razem wymawiających się, np. O-po-wia-dacz.

Litery są znaki potrzebne do formowania sylab i słow.

Wokala jedna może uczynić sylabę owszem i słowo, a bez niej żadna sylaba być nie może, np. A-dam i E-wa.

O literach Ю. у Я. wyżej pokazało się, że one bez poprzedzającej sprzężonej z niemi w jedną sylabę zgodnobrzmiącej, dwugłośnych moc mają.

Rossyjskie sylaby stają się z samobrzmiącej litery sprzężonej z zgodnobrzmiącą jedną, lub wielo: дру-же-ство, przyjaźń, albo z jednego dwugłośnego, lub trzygłośnego: ай, ей. Samobrzmiące litery często moc sylab mają, jak И. i А. w и-ной, inny, а-лой, aloes.

Powtorzone litery zawsze podług sylab rozdzielają się, jedna do poprzedzającej, druga do następującej: Стран-ный, Ахил-лесь, Dziwny Achilles.

Trzeci Akcent nazywa się Варíа. Accentus gravis `. Ma miejsce nad Głośną zamykającą Dykcyę. Na przykład: Божєствò, Вєселю̀. na znak także tam pauzy, albo pociągnienia dchem tej syllaby.

[…] Myśli składają się z wyrazów, wyrazy z zgłosek czyli syllab, syllaby z głosek, t.j. postaci do malowania wyrazów używanych, pospolicie literami zwanych […].

Podział pisowni ten się być zdaje najprostszy i najjaśniejszy; uważać: 1) głoski czyli litery szczególne, ilorako się która pisze; 2) głoski złączone czyli zgłoski albo syllaby; 3) wyrazy całkowite jeden względem drugiego; 4) na koniec, przestanki po wyrazach.

Głos samogłoski urobiony jednym tchnieniem płynącego z ust powietrzá, sám lub w połączeniu już s poprzedzającym, już z następujący brzmieniem spółgłoski lub spółgłosek, zowie się zgłoską czyli sylabą, np. a, bo, to, báb, pot, od, skop, krok, skárb itd. są zgłoskami [...].

Syllaba jest to kilka liter za jedném otwarciem ust wymówionych.

Jedna lub więcej głosek, które wymawiamy za jednem otworzeniem ust, nazywają się zgłoską czyli sylabą. I-gła, o-gro-dnik, nie-o-stro-żny, ko-le-i.