Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

odmiana słów, wyrazów

Język: polski
Definicja współczesna

Zob. fleksja (odmiana)

Cytaty

Aby tej pomyłki uniknąć, uważać należy pochodzenie słow jednych od drugich, rożne ich odmiany i łączenie się z niemi. I tak np. nie powinno się pisać: mòf, ale mòw, bo pochodzi od: mòwię, nie Bug Stworca, ale Bòg; bo odmieniwszy, mowi się: Boga.

Łączone Zaimki [...] nie mają Artykułow i żadnej odmiany w sobie [...].

Tu należy wspomnieć także o słowie iść. Jak słowo kładł, zmienia się na kłaść, tak i słowo szedł powinnoby się zmienić na sześć; lecz gdy sześć jest wyrazem liczbowym, odmiana przeto słowa szedł musiała się stać nieforemną (szedł, iść).

Wszelka odmiana jest albo zwyczajna, albo osobliwa.

Wszelka odmiana zasadza się na naturze myśli ludzkiej i na zwyczaju narodowym; przeto uważa się dwojako, zewnętrznie i wewnętrznie, czyli zmysłowo i umysłowo.

Wszelka odmiana może być albo foremna albo nieforemna, albo ułamna, albo zbytkująca.

Liczbą w gramatyce nazywamy końcową odmianę istotników czyli imion rzeczownych, dla oznaczenia jednéj albo téż wielu istot. Liczb jest dwie: pojedyńcza, w któréj używamy istotnika, gdy mówiemy o jednéj istocie […]; mnoga, w któréj używamy istotnika, gdy mówiemy o dwóch, kilku lub więcéj istotach [...].

Wyrazy, zakończone na spółgłoskę mocną, mają w ostatniéj zgłosce samogłoskę otwartą, a jeżeliby była pochylona, to ona nie przechodzi na otwartą w odmianie wyrazu; nosowe również nie zmieniają się […].

Flexion Odmiana.

Odmiana Flexion.

Wszystkie te przypadki nazywamy odmianą albo z łacińska deklinacyą rzeczownika.

Odmiany (fleksya). 18. Odmiana rzeczowników.

Część wyrazu nie zmieniająca się przez całą odmianę n. p. ogrodnik (bez końcówki) nazywa się tematem (osnowa) i może być równy rdzeniowi, np. pan, pan-a, pan-u i t.d.

C. Fleksja. (Nauka o odmianie wyrazów).