terminów gramatycznych online
odmienić, odmieniać (się) wymiana głosek/sylab
Język: polski
Cytaty
O téj literze, o, mówiąc ze mną pan Kochánowski chciał áby ná żadnym, o, po którym by szłá litèrá m, álbo n. krèská żadna kłádźiona nie byłá [...] á to względem tego, że sie to, o, odmienia w náturę inszą gwoli m, álbo n, czego już nie czyni, gdy sámo stoi, jáko w tym słowie, mój to wóz, mój to zdrój, etć.
Ná drugim záś miejscu, odmięnia już náturę swoję w diphtong: i już nie idzie tępo sámo z siebie, ále literá druga, która idzie przed nią, ciągnie ją zá sobą, jáko tu, daj, niechaj, mój, twój, meus, tuus; ad differentiam moi, twoi, mei, tui, etc. gdzie vokaliʃz własny.
Łączą się też te pártykuły z słowámi znáczącemi ruszánie się z miejscá, ále w ten czász odmieniáją i, in e.
Na przykład wbijam ćwiek, nie idzie za tym, żeby słowo odmieniały, ale dla pokazania, że w każdej okoliczności, ktorą przydatek znaczy, inszego by potrzeba słowa Łacińskiego, do wyrażenia słowa wbijam, lubo w Polszczyznie czyli z tym, czyli z inszym przydatkiem, jedno jest i nieodmienne, mając tylko ukrytą sposobność, do wielu rzeczy znaczenia.
Owszem z dawna, w mowę naszę włożono słowa Greckie i Łacińskie niektore, a tak są wkorzenione, że chyba długim czasem w rodowite odmienić się mogą, odmieniać ich jest rzecz bardzo trudna.
I. iż zakończone Greckim y odmieniają go w spadku Mian: i Wzyw: w. l. na Łacińskie.
Aby tej pomyłki uniknąć, uważać należy pochodzenie słow jednych od drugich, rożne ich odmiany i łączenie się z niemi. I tak np. nie powinno się pisać: móf, ale mów, bo pochodzi od: mówię, nie Bug Stworca, ale Bóg; bo odmieniwszy, mowi się: Boga.
Procz tego konczące się na t, odmieniają w opowiadającym spadku t, na c, tak: Chrost, chrostu, chroście; las odmienia w tymże spadku a na e, tak: lesie.
Wiedzieć tedy potrzeba, iż drugi stopień formuje się z pierwszego, rożnie tylko, według rożnego imion zakończenia odmieniając litery albo sylaby, najwięcej jednak, co za generalną regułę mieć potrzeba, odmienia się y na szy, jako: święty, świętszy.