Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

głoska podstawowa

Język: polski
Dział: Fonetyka (współcześnie)

Cytaty

Zmiany głoskowe. Zmiany żywe i historyczne. Wymiany głoskowe (oboczności). Głoski oboczne. Głoska podstawowa i oboczna. Upodobnienie głoskowe (do przedniej głoski czyli wsteczne, do następnej głoski czyli postępowe, pod względem artykulacji krtani, pod względem miejsca artykulacji w jamie ustnej, pod względem stopnia rozwarcia narządów mowy). Stosunek chronologiczny zmian głoskowych. Wzdłużenie (samogłoski podstawowej). Stwardnienie i zmiękczenie spółgłosek. Iloczas. Samogłoski długie i krótkie. Dwugłoski. Półsamogłoski (mocne i słabe). Samogłoska e ruchome. Przestawka głosek.

Zmiany głoskowe [...] Niektóre głoski jednak ulegają zmianom żywym n. p. matka, matce, matczyn. W tym wypadku k względem c, cz, jest głoską podstawową, c i cz to oboczności. Zatem: Głoski podstawowe: e (pierwotne) np. w wyrazie "nieść", e (z jat') wieje, g (noga). Oboczności: niosę, wionął wiatr, nodze, nóżka.

Głoska podstawowa, oboczna, p. wymiany głoskowe.

Wymiany głoskowe (oboczności, alternacje), np. k:c w wyrazie ręka:ręce; głoski oboczne (alternujące, alternanty) np. k:c, głoska podstawowa k i oboczna c.

Językoznawcy polscy na zjeździe w roku 1921 uchwalili zrąb terminologii gramatycznej stanowiący pierwszy wyraz jej unifikacji od czasów Kopczyńskiego [...].

Terminologia. Głosownia: [...], oboczność, głoska podstawowa, oboczna, zmiana głoskowa żywa, historyczna; wzdłużenie, stwardnienie, zmiękczenie, przestawka, upodobnienie wsteczne, postępowe, zgłoska otwarta, zamknięta [...].