Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

orzeczenie rozwinięte

Hasło w cytatach: rozwinięty
Język: polski
Dział: Składnia (współcześnie)

Cytaty

Orzeczenie nierozwinięte i rozwinięte. Orzeczenie zasadnicze; orzeczenie czasownikowe i imienne. Orzecznik. Łącznik.

Części podmiotu rozwiniętego i części orzeczenia rozwiniętego. Określenia. Rodzaje określeń: a) właściwość: przydawka (dopowiedzenie, dopełniacz, przydawka), b) stosunek: okolicznik (miejsca, czasu, sposobu); c) przedmiot: przedmiot (nie tylko w bierniku), bliższy i dalszy.

Zdanie rozwinięte. podmiot zasadniczy Król Sobieski podmiot rozwinięty ‖ orzeczenie zasadn. był wodzem dzielnym orzeczenie rozwinięte.

Określenia i ich rodzaje. Części podmiotu i orzeczenia rozwiniętego z wyłączeniem podmiotu zasadniczego i orzeczenia zasadniczego, mają wspólną nazwę określeń. Określenia, wyrażające 1) właściwość, są: a) przydawka [...]. b) dopowiedzenie [...]. c) dopełniacz [...]. Określenia wyrażające 2) stosunek: a) okolicznik miejsca [...]

Podmiot rozwinięty i orzeczenie rozwinięte rozkładają się na grupy pomniejsze, z których każda składa się [...] z dwóch członów.

Rozwinięty, p. wyrazy III; rozwinięty podmiot, orzeczenie, p. zdanie I; rozwinięte zdanie, p. zdanie III.

B. Orzeczenie (praedicatum) czasownikowe, np. (drzewo) rośnie lub imienne = łącznik (copula) + orzecznik, np. (drzewo) jest wysokie. a) nierozwinięte, np. (koń) biegnie. b) rozwinięte, = orzeczenie zasadnicze, np. biegnie, + określenia, np. szybko po łące.

Z chwilą uzyskania niepodległości i organizowania na nowo szkolnictwa polskiego przystępując do nauczania języka ojczystego językoznawcy polscy na zjeździe w roku 1921 uchwalili zrąb terminologii gramatycznej [...].

Składnia: przynależność, zdanie oznajmujące, pytające, wykrzyknikowe, (nie)rozwinięte, podmiot, orzeczenie zasadnicze, (nie)rozwinięte, zdanie bezpodmiotowe, orzeczenie czasownikowe, imienne, orzecznik, łącznik, określenie, przedmiot bliższy, dalszy [...].