Historical dictionary
of grammatical terms online

aspiracja

Language: polski
Etymology: łac. aspirātiō 'powiew, tchnienie'
EJO 1999, 64 Contemporary definition

Aspiracja (przydech). 1. Odgłos wydawany przez strumień powietrza przepływający przez szczelinę utworzoną przez słabo rozchylone wiązadła głosowe.

Evolution of the term

aspiracyja

Quotations

Álbo téż w wymawiániu słów, jednè ledwie ná tchu człowieczym, drugié ná sámym bądź cienkim i subtélnym, bądź miązszym i grubym głosie: trzecie ná własnym przebiérániu języká sámègo, álbo téż w otwierániu i w przywiérániu warg záwisły: dla których trudno wymyśláć było liter cáłych: tám zá długim namysłem, jednè áspirátiámi, drugié áccentámi i to róznèmi, trzecié punktámi, álbo kréskami, czwartè diphtongámi znáczyli.

Krom tego Polskiégo, ch, używáją przed się Polacy sáméj áspirátiiéj téj, h, jáko w tych słowiéch, hárdy, háńbá, pohániec, etc.

H [...] nie jest ták literą jáko áspirácyą, máło z siebie głosu wydáje i práwie cáłe nic, jednák lekkiem jest tchnieniem v. g. [...] l'habit, suknia.

[…] Wszystkie głoski jak brzmią w abecadle tak brzmią i w słowach. Wyjmują się a) C, gdy się kładzie przed h, np.: chlubny, nie ma swego dźwięku, ale dech albo aspiracją czyni mocniéjszą, niżeli samo h, np.: choina, (drzewo) hojna (tj. szczodra).

,, […]A chociáż ta aspiracyjá i to miękczenie zdaje się pochodzić ze strony d i z jednakowóż w rzeczywistości piérwsze dz w dzaal […] wymáwiá się w sobie ostrzéj niż drugie w gwirzdz […]".

Aspiracja, p. zmiany głoskowe A.

Zmiany głoskowe (historyczne) [...]. A. Ilościowe (kwantytatywne) [...]; d) uwargowienie (labjalizacja, prelabjalizacja) głoski, np. ṷokno, prejotacja, np. jagata, przydech (aspiracja) np. harmata.