terminów gramatycznych online
język żywy istniejący
Język: polski
- Budowa wyrazów: Łoś II/1925
- Etymologia (Słoworód): Kr/1917
- O wyśpiewni języka polskiego: Prz/1816
- Przystęp: Prz/1816
- Słownik, t. 2: H-M: SW/1900-1927
- Słownik, tom VI. i ostatni (U-Z): L/1807–1814
- Słownik, tom X (Wyg-Ż): Dor/1958–1969
- Wiadomości wstępne: Kr/1917
Języki żywe. Jęz. używane przez społeczność i przekazywane w sposób naturalny przez jedne pokolenia następnym. Przeciwstawia się je jęz. martwym.
Cytaty
ŻYĆ, żył, żyje [...]. – §., żyjący język, ob. *żywy język, nie umarły [...]. Wszystkie te pismka wychodzą w żyjących językach. Pam. 8, 1, 961.
ŻYWY, absolute ŻYW, -a, -e, [...]. *§. Żywy język, = żyjący język [...]. Żywe języki są, które po dziś dzień gdziekolwiek są krajowe; nieżywe języki są albo tylko nieżywe, nie mające już własnego kraju, przecięż z pism uczone, jak Łaciński albo wcale umarłe, jak Gocki. Kluk, Zw. 1, 59.
Czy odrzucając lub poprawiając rozmaite wyrazy już przydawniejsze, a dobrą wiarą u nas rozpowszechnione, które, choć w uściech Owłaścian i Stoliczan śmiało są powtarzane, zdawały mi się w składunku lub w wywodzie, w nakłonach lub w zakończkach, w miejscowości lub w przenośni, albo z rodowitością Słowiańskich Głagolin, albo z duchem znanych mi martwych i żywych Języków nie dość zgodnemi.
Inaczyj się miarują i spoczynkują dzisiejsze Języki żywe i kwitnące, i to tak rozmaicie, iż inszą melodność ma Język Angielski [...], inszą Włoski [...], inszą Francuzki [...], inszą Nemecki [...], inszą Język Czeski i wiele Razgoworek Słowiańskich [...], a inszą nasz Polski.
Język, a, lm. i [...] b) przen. narzędzie mowy, mowa, możność mówienia, dar słowa, wymowa, wysłowienie [...] d) mowa ludzka, mowa narodu: Umiejętność języka. [...] J. polski, francuski, cygański. Języki wschodnie. Władać, mówić językami. J. umarły a. martwy, X nieżywy (= którym już jako ojczystym nie mówią obecnie). J. żywy a. żyjący (= którym mówi obecnie żyjąca narodowość). J. bogaty, ubogi. Języki pokrewne, pobratymcze, jednoszczepowe. J. pierwotny a. prajęzyk. Języki pochodne. Nauka, gramatyka, historia języka. [...] Wykładał języki słowiańskie. J. rozdzimy, ojczysty, macierzysty, swój, obcy, cudzoziemski. Języki starożytne, nowożytne. Przen. sposób wysłowienia, środek wyrażenia czego, porozumienia ś., styl: Przemawiał do ludu językiem ludu. Przemawiać językiem mowy potocznej. J. naukowy, gramatyczny, filozoficzny, piśmienny a. książkowy, literacki, potoczny, ludowy a. gminny, salonowy, złodziejski. [...] Księgi pielgrzymstwa są pisane przez Mickiewicza językiem biblijnym [...] Czystość, poprawność języka.
Każdy język żywy, to jest język, którym mówi pewien naród, ulega nieustannym, choć nieznacznym zmianom, czyli ciągle się rozwija.
Zmiany te zachodzą od początku istnienia języka bezustannie i do tej pory, dopóki język ten jest żywy i służy jako środek porozumiewania się między ludźmi.
Analiza do granic ostatecznych jest w nauce niezbędna, gdyż bez wyrobienia sobie ścisłego pojęcia o morfemach prostych bylibyśmy narażeni w badaniach specjalnych na wiele błędów. Żeby jednak dojść do celu, musielibyśmy sięgać co chwila do języka praarjoeuropejskiego, nie ograniczając się wyłącznie prasłowiańskim. Nadto przy takiej analizie stracilibyśmy czucie z językiem żywym, mając do czynienia nie z wyrazami, ale z ich rozproszkowanemi cząstkami.
Żywy [...]∆jęz. Żywy język «język nie tylko przekazywany na piśmie (jak starożytna greka, łacina), ale używany współcześnie w piśmie i mowie».