Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

głoska mocna

Hasło w cytatach: głoski mocne, mocne
Język: polski

Cytaty

Każda z wymienionych dotąd spółgłosek ma odpowiadającą sobie głoskę słabą:

Głoski mocne p, f, t, k, s, c, sz, cz, ch, Głoski słabe b, w, d, g, z, dz, ż, dż, h.

Głoska mocna k, utworzyła mocną c, głoska zaś słaba g, utworzyła słabą dz.

Z téj tabelli wypada, że następujące są: Głoski mocne: p, f, t, k, s, c, sz, cz, ch […].

Głoski słabe wyrabiają się tym samym sposobem, jak odpowiadające im mocne, z tą różnicą, że tamte wymagają mniejszéj ilości powietrza aniżeli głoski mocne, i dlatego też, że głoski te potrzebują różnéj ilości powietrza, spółgłoska słaba przy mocnéj bezpośrednio stanąć nie może [...].

Spółgłoski polskie dzielą się głównie na mocne i słabe. [...] Spółgłoska mocna jest to głoska, która utrzymuje zawsze własne swe brzmienie, takiemi są: c, ć, p, t, f, ch, k, s, ś, ż, sz, z. [...] Spółgłoska słaba, jest to głoska, która w mowie utraca właściwe brzmienie, a przyjmuje brzmienie głoski mocnej, takiemi są: b, dz, d, dź, dż, w, h, g, z, ź, rz.

Porównując jednak dokładniej np. w pierwszej parze b i p, zauważymy, że nie jest to jedyna różnica. Przy b mamy zwarcie słabsze i rozwarcie łagodniejsze, a przy p mamy i zwarcie silniejsze i rozwarcie raptowne i energiczne. Tak samo przy wszystkich innych zwartych: [głoski] dźwięczne są jednocześnie słabe (łagodne, lenes), [głoski] bezdźwięczne jednocześnie mocne (silne, fortes).

Głoski, najmniejsze elementy wymawianiowo-słuchowe. Dzielą się ogólnie na: a)dźwięczne (głosowe, słabe, lenes) i ★bezdźwięczne (niegłosowe, mocne, fortes).