Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

przemiana

Hasło w cytatach: przemiana syllab, przemiany
Język: polski
Dział: Ortografia (współcześnie)

Cytaty

DE MUTATIONE SYLLABARUM O Przemiánie syllab Ustáwá Pierwsza. Sylláby, dio, tio, i tia, przemieniáją się u Włochow ná zo, za, dio w syllábę zo.

Przekładalny małej liczby spadek ѣ. przemienia częstokroć na У. [...] берегъ brzeg, на берегу na brzegu [...] Ta przemiana zdarza się najwięcey z przekładaniami, ВЪ. i HA. Z innemi często ѣ. utrzymuje swoje miejsce. При берегѣ, przy brzegu.

Praw: 349. दीधी dîdhî, zdawać się, ze swojemi przemianami, np: Praes: दीध्ये dîdhyê, [...].

W innych nawet zakończeniach przemiana samogłoski o na a następuje np. gniatał, miatał, plalał, przemagał i t. p.

Przemiana słowa jest wtedy, gdy to za dobraniem pewnych zgłosek lub bez nich w inny rzęd słów wstępuje; np. Rzeczownik sław-a Czasownik sław-ić Przymiotnik sław-ny Przysłówek sław-nie.

Wzgląd na przemiany pomiędzy głoskami zachodzące (**), może także posłużyć do wskazania jaką literę pisać należy.

Wynikają one z przemian nieobjętych powyższemi prawidłami lub z wyrzutni, albo téż dodatni, albo na koniec z zachowania spółgłosek, któreby podług ogólnego prawidła zmienić lub opuścić należało.

Zupełnie inaczej wygląda ona w gramatyce włoszczyzny A. Styli [...].

Declinatio — przemiana, staczanie, deklinacyja: genus masculinum — rodzaj męski, femininum — niewieści, białogłowski, neutrum — oddzielny, numerus singularis — liczba mała, pluralis — wielka [...].