terminów gramatycznych online
czas teraźniejszy praesens
- Dialekty języka polskiego: Nitsch/1923
- Fleksja czyli nauka o odmianach, albo odmiennia: Kr/1917
- III. Część mowy. Słowo: Marc/1833
- Wiadomości wstępne: Kr/1917
Czas jest kategorią fleksyjną czasownika [...]. Członem nienacechowanym w obrębie kategorii czasu jest cz. teraźniejszy (nieprzeszły), oznaczający najczęściej współczesność zdarzenia w stosunku do momentu mówienia lub in. momentu czasowego odniesienia wyznaczonego przez kontekst.
Cytaty
Żodźéy tur atmaynas; per czesus (przez czasy,) kuriu ira kiatury tykry: kt: (Czas teraźnieyszy) czesas dabarties, kas dabar stoies, kt: czytam skaytau.
Każde słowo ma więc odrębną postać dla oznaczenia, że czynność odbywała się obecnie, teraz—i postać taką nazywamy postacią czasu teraźniejszego, np. czytam, poznaję, drzewo kwitnie, ojciec śpi, liście spadają, lody ruszają, słońce świeci, łamiesz kij itd.
Słowa te w czasie teraźniejszym przypominają grupę konjugacji I-szej: żnę, żniesz, klnę, klniesz itp.; w tych jednak -n- należy do pierwiastku i cechą osnowy teraźniejszości jest tylko -ie (żni-e, klni-e), podczas gdy w konjugacji II-ej to -n- nie jest pierwiastkowe, ale należy do przyrostka osnowy teraźniejszości: -ńe (ciąg-nie, tch-nie)...
To znów częstsze jest -va w czasie teraźniejszym niż przeszłym, lub naodwrót. i t. p.
W związku z formą złożoną czasu przeszłego jest czas teraźniejszy słowa być.