Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

imiesłów teraźniejszy
Hierarchia Dzieła

Hasło w cytatach: imiesł. teraźniejsze, imiesł. teraźń., jimiesłów teraźniejszy, teraźniejszy
Język: polski
Dział: Fleksja (współcześnie)

Cytaty

Ant/1788, s. 45

Imiesłów téraźniéjszy [słowa posiłkowego To have mieć] Having mający

Ant/1788, s. 73

Imiesłów czasu térazniéjszégo kończy się zawsze na ing, i może się kłaśdź, albo rzeczownie, albo przymiotnie.

Szum/1809, s. 112-113

IMIESŁOWY (PARTICIPIA).

Czynny (Activium).

znający, a, e [...].

[Imiesłów] Teraźniejszy (praesens).

znając.

Szum/1809, s. 116 (116-117) Definicja

D. Imiesłowy.

1.[Imiesłów] Czynny i teraźniejszy formują się zawsze z trzeciej osoby l. m. czasu teraźn. trybu oznajm. przez dodanie syllaby cy, dla czynnego, a głoski c dla teraźniejszego, np. znają, znający, znając; strzygą, strzygący, strzygąc.

Szum/1809, s. 142

O Imiesłowach (Participia). [...]

B. Imiesłowy są czworakie: 1) Czynny, np. znający, a, e, 2) Bierny, np. znany, a, e. 3) [imiesłów] Teraźniejszy, np. znając. 4) Przeszły, np. znawszy.

Gddk/1816, s. [218]

[Participium] Praesens. [Imiesłow] Teraźniejszy.

Jak/1823, t. I, s. 189

[Imiesłów] nieodmienny 1szy albo teraźniejszy: płynąc, gasnąc.

Br/1848, s. 165

Słowa dokonane nie mogą mieć imiesłowu teraźniéjszego, słowa nijakie nie mają imiesłowu biernego […].

Łaz/1861, s. 173

Imiesłów teraź. Będąc prześladowanym, przeniósł się do innego miasta.

Malin/1869, s. 581

[...] Mówiąc o różnicy spájaniá form osobowych i bezosobowych w powyższym paragrafie, wyłączámy s pomiędzy form bezosobowych jimiesłów teraźniejszy na ąc [...], tudzież jimiesłów bierny i rzeczownik słówny [...]. S pomiędzy zaś form osobowych wyłączámy także tryb rozkazujący [...]. Wszystkie te bowiem formy náleżą do tak zwanych w Gramatyce Porównáwczéj form powszechnych (formae generales).

Kr/1897, s. 225

Rzec, osn. rzek-, m a formy [...]: Imiesł. teraźń. rzekąc, imiesł. przeszły bierny rzeczony, przerzeczony = wyż. wymieniony. Imiesł. teraźń. bierny rzekomy, a, e. Prócz tego były formy: rzkę, rzkąc, nie rzkąc, obok nie rzekąc i arzkąc (połączenie spójnika a z imiesłowem rzkąc, często spotykane w zabytkach staropolskich).

Król/1907, s. 5

ą [...] w koniugacji: w osobie 3. l. m. wszelkich słów (czasowników), a więc: niosą, biorą, piszą, słuchają itd. oraz w imiesł. r. m. czynnych przeszłych; żął, ciął, ciągnął itd., w imiesł. teraźniejszych wszelkich czasowników: będąc, nosząc, mając itd., w imiesł. czynnym zaprzeszłym nieodm.; zżąwszy, wziąwszy i w imiesł. czynnym ter. będąc, będący a e.

Nitsch/1923, s. 461

Imiesłów teraźniejszy w naturalnej mowie ludowej bardzo jest rzadki.

Powiązane terminy