terminów gramatycznych online
czas teraźniejszy praesens
Czas jest kategorią fleksyjną czasownika [...]. Członem nienacechowanym w obrębie kategorii czasu jest cz. teraźniejszy (nieprzeszły), oznaczający najczęściej współczesność zdarzenia w stosunku do momentu mówienia lub in. momentu czasowego odniesienia wyznaczonego przez kontekst.
Cytaty
Quid est Praesens tempus? Quod praesentis Temporis Actionem significat, [ktory terázniejszy czás, ktory teraz jest znáczy.] Ut, Amo, [miłuję,] Scribo, [piszę.]
Teraźniejszy czás znaczy ákcyą dopiero się dziejącą, jáko to je chante, śpiewam [ʃpiewam].
Le tems présent, czás teraźniejszy.
P. Wiele jest czasow? O. Właściwie mowiąc tylko te trzy są czasy: teraźniejszy, przeszły i przyszły; każda bowiem rzecz albo się teraz dzieje, albo już się stała, albo dopiero będzie. W koniugacyach więcej się Czasow przyda, teraz do zrozumienia Ortografii, ktora następować będzie, można na tym przestać.
P. Co się rozumie przez czas teraźniejszy? O. To, co się dzieje w ten czas, gdy mowiemy, jako: przychodzę, to jest teraz przychodzę.
Sposob skazujący Czas teraźniejszy Mała liczba Ja jestem [...] Wielka liczba [...] Oni, one są.
Gerundia Będąc, bywszy. Uczestnictwa Czas teraźn: będący, będąca, będące. Czas przyszły: mający być, mająca być, mające być.
Przykład czwartej Konjugacyi. P. Ktore słowa należą do czwartej Konjugacyi? O. Te, co mają wtorą osobę sposobu skaz: cza: teraźn: m. l. na ysz, przez y Greckie.
Tempora verborum. Czasy słow. Tempus praesens. Czas teraźniejszy. Tempus praeteritum imperfectum. Czas przeszły nie doskonały, czyli nie dokonany. T. praeteritum perfectum. Czas przeszły doskonały.
Czasów jest:
1) w trybie oznajmującym cztery, to jest: [czas] teraźniejszy (Praesens), np. znam; [czas] przeszły (Preteritum), np. znałem; [czas] zaprzeszły (Plusquamperfectum), np. znałem był, i [czas] przyszły (Futurum), np. będę znał albo znać będę i t. d.
TRYB OZNAJMUJĄCY
Czas teraźniejszy
znam [...].
Czas teraźniejszy, formuje się zawsze z trybu bezokolicznego, a to w pierwszej regularnej formie przez zamianę ć na m, np. znać, znam, w drugiej przez zamianę ć na ę, np. mówić, mówię, w trzeciej przez zamianę yć na ę, np. uczyć, uczę.
3cia osoba l. p. trybu rozk. formuje się zawsze z trzeciej osoby l. p. czasu teraźn. trybu oznajm. przez dodanie syllaby niech, np. zna, niech zna; mówi, niech mówi i t. d.
3cia osoba l. m. formuje się zawsze z trzeciej osoby l. m. czasu teraź. trybu oznajm. przez dodanie syllaby niech, np. znają, niech znają; ciągną, niech ciągną.
Czas terazniejszy: Sieję, siejesz, sieje; siejemy, siejecie, sieją.
Teraźniejszy, praesens.
Strona czynna. Tryb orzekający. Czas teraźniejszy: l. poj. 1 osoba: piszę, 2 pisz-esz [...]