Historical dictionary
of grammatical terms online

wymawianie

Language: polski

Quotations

O [...] Z tych trzech, jedno to ostátnie znáczym, bo jest rozne od támtych pierwszych, ktorych nie potrzebá mym zdánim znáczyć: bo ledá kto jedno od drugiego rozezna wymawiániem.

ORTOGRAFIA. ROŹDZIAŁ I. O dobrym wymawianiu liter. § I Wymawianie liter głośnych.

Przeciwnie ponieważ w tych literach: ć, ń, ś, ź, wielką ten akcent przez delikatność wymawiania sprawuje rożność, à bardzo często trafiają się, więc koniecznie kładziony być powinien, ktory tylko następującej literze i lub j ustępuje.

Potajemne dwugłośne stają się także z zlanego wymawiania dwóch liter samobrzmiących; lecz w jednym kształcie, i w przeciwnym porządku: gdyż Й. krótkie zrazu słyszane z następującą samobrzmiącą zlewa się, która pełnym wymawianiem wydaje się. Te są: Е.Ю.Я; i w tej bywają dwugłośnemi, kiedy nie leży przed niemi przyprzężona im zgodnobrzmiąca litera: jako to w един, jeden, явно, jawno, юность, młodość; kiedy zaś mają przed sobą przyprzężoną sobie zgodnobrzmiącą; wtedy są czyste samobrzmiące; jako to w Серце, serce, люблю, lubię, земля, ziemia.

ROZDZIAŁ II. o wymawianiu Liter Rossyjskich.

Nauka o Wymawianiu, albo sposobie wyrażania liter, syllab, słów Francuzkich.

[…] Chodzi tu przedewszystkim o pogodzenie naszéj fonetyki, o jile się dá, s przyjętym powszechnie dzisiejszym wymáwianiem i etymologiją tych dwu języków […].

Wykrzyknik jest to część mowy nieodmienna, która wyraża radość, gniéw, smutek, przestrach, żal, rozpacz, i t. p. Wykrzyknik od głośniejszego wymawiania otrzymał swą nazwę, np. O! héj! ha! hola! hura!

„Projekt“ Rady Szkolnej zawierał jednak wiele przedmiotów, które nie należą do pisowni, ale wchodzą w zakres prawideł gramatycznych, albo też tyczą się sposobu wymawiania.

Zalecając, żeby pisano mleko, chleb, zastosujemy się tylko do modnego ale nawet nie bardzo rozpowszechnionego sposobu wymawiania wyrazów, których brzmienie prawidłowe jest inne.

Powszechne przywiązanie do pisowni -ya, -ia, pochodzi nietylko z nałogu, jak twierdzą jej przeciwnicy, ale także z wyrozumienia jej zalet niepospolitych. Za główną jej zaletę poczytujemy to, że nie jest pisownią fonetyczna, gdy tymczasem oba inne sposoby pisania usiłują w piśmie oddać dokładnie dwa różne sposoby wymawiania.

Przy wymawianiu a jama ustna jest dostatecznie otwarta, a język, oddalając się nieco od brzegu ust, zmienia też cokolwiek zwykłe swe położenie obojętne.

Sposób wymawiania wyrazów zapożyczonych wpłynął też na wymawianie niektórych wyrazów swojskich.

Część Pierwsza

O głosowni i wymawianiu.