Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

szereg koniugacyjny

Hasło w cytatach: szeregi
Język: polski
Dział: Morfologia (współcześnie)

Cytaty

Rozłożywszy zaś wszystkie Samskrytskie słowa, na dziesięć Klas czyli Szeregów, jedną klassę podług tej to ogólnej formy bez żadnej zmiany, inne zaś klassy czyli szeregi podług tejże formy, lecz w tym lub owym czasie albo klassie bez żadnej zmiany, w tym zaś lub owym czasie czyli lassie z pewną zmianą, która z budowy słowa wynika, czasować każe.

Już nam wiadomo ile mamy koniugacyj: teraz trzeba nam się dowiedziéć: ile jest w każdéj koniugacyj oddziałów czyli tak nazwanych szeregów, a ile w każdym szeregu wzorów; i jaka jest różnica jednych od drugich, gdyż bez téj znajomości nie można dobrze i dokładnie czasować słów polskich.

Jak cechą każdéj koniuagacyi jest zgoda wielkiéj liczby słów w końcowéj samogłosce osoby III, l. p. czasu teraźniéjszego i przyszłego dokonanego trybu oznajmującego; tak cechą każdego szeregu jest zgoda znakomitéj liczby słów w kilku głoskach kilku osób głównych.

Stósownie tedy do tego opisu dzielim 1e spájanie czyli Ią gromadę, któréj w ogóle, z wyjątkiem słów płynnych, jest znamieniem jednotemátowość, na mniejsze grona spájające się za pośrednictwem spójki o, je, które to grona nazywámy szeregami.